Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2007

Ο υψών εαυτόν...ή το Βατερλό

Η καινούρια καθηγήτρια δίδασκε ως αναπληρώτρια σε ένα σχολείο της Αθήνας. Τρίτη γυμνασίου ιστορία. Δυνατό τμήμα, μεγάλο ενδιαφέρον για το μάθημα, όρεξη για δουλειά όλων των παιδιών. Από την άλλη όλος ο ζήλος και το μεράκι της νεοφώτιστης. Ήρθαν αυτά τα δυο και έδεσαν και έγινε ένα μικρό εργαστήρι γνώσης η τάξη, ένα μικρό θέατρο διαλόγου, μα και μια παιδική χαρά, αφού η γνώση, αν δεν σου παρέχεται σαν κινίνο, είναι υπέροχο παιχνίδι.
Η καθηγήτρια είχε ψηλώσει δέκα πόντους. "Στο άλογο καβάλα" πήγαινε. Δεν θέλει και πολύ ο άνθρωπος να...ιππεύσει γενικώς, όταν εισπράττει τόσο θετική ανταπόκριση και είναι 23 χρονών και στην αρχή της δουλειάς του.
Ώσπου χρειάστηκε να γίνει μια ανακατανομή στο πρόγραμμα, λόγω επιστροφής αδειούχου, και η καθηγήτρια θα έπαιρνε άλλο μάθημα σε άλλο τμήμα και θα έδινε την ιστορία σε μια θεολόγο, μεγάλη σε ηλικία και μόνιμη πολλά χρόνια στο σχολείο.
Της είπε η διευθύντρια να το πει στα παιδιά και μπήκε περίλυπη στην τάξη. Ποιος ξέρει πώς θα αντιδράσουν, σκέφτονταν. Ίσως ξεσηκωθούν κιόλας, για να μην την χάσουν!
Κούνια που την κούναγε!
Μόλις το είπε, έγινε σεισμός!
Φωνές, ζητωκραυγές, αλαλαγμοί, τσάντες στον αέρα!
Θα έχουμε την κυρία Τάδε! Ζήτωωωω!
Είχε βουλιάξει στην πιο μεγάλη απογοήτευση της ζωής της. Αυτό ήταν λοιπόν; Τόσο μέτραγε; Τι έκανε τόσο καιρό μ' αυτά τα παιδιά; Πού είχε κάνει λάθος;
Ένα αγόρι την πρόσεξε που είχε τα χάλια της και της είπε με χαμόγελο: "Μη στενοχωριέστε, κυρία, κάνετε πολύ καλό μάθημα, μα η κυρία Τάδε μας λέει συνεχώς ανέκδοτα και μας βάζει δεκαεννιάρια!"
Περνώντας τα χρόνια, αξιολόγησε αυτό το γεγονός ως την πιο θετική εμπειρία και το καλύτερο φάρμακο για την έπαρση και τη μεγαλομανία εν τη γενέσει τους. Πολύ πικρή γεύση όμως, ακόμα κρατάει!

Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου 2007

από τη βικτωριανή Αγγλία του Ντίκενς

Πλησιάζουν Χριστούγεννα, μέρες που τελευταία χαρακτηρίζονται από αφθονία αγαθών και μιαν υπερβάλλουσα τάση για κατανάλωση. Άλλοτε, όμως, όπως θα θυμάστε από τα παιδικά σας αναγνώσματα, η φτώχεια μάστιζε τις φτωχότερες τάξεις της κοινωνίας. Από εκείνη την εποχή θα σας διηγηθώ μιαν ιστορία, την ιστορία της Μαντλέν.
Φτωχοκόριτσο με μάνα άνεργη καθαρίστρια, απολυμένη από ένα φτωχοκομείο του Χάιγκεϊτ, με αδελφό αλκοολικό και πατέρα στις φυλακές. Ζούσε με τη μάνα της σε ένα παγκάκι χειμώνα-καλοκαίρι. Τις πολύ κρύες νύχτες του χειμώνα τρύπωναν στο σταθμό των ταχυδρομικών αμαξών στη Λάιονς στριτ μέχρι να τις πάρουν χαμπάρι και να τις διώξουν κακήν κακώς.
Παρ' όλες αυτές τις αντιξοότητες, η Μαντλέν πήγαινε και σχολείο, στο 20ο Χάισκουλ της Βάινγιαρντς. Κάθε πρωί η μεγάλη της έγνοια ήταν να βρει μια διαθέσιμη βρύση, για να πλύνει το πρόσωπό της και να χτενιστεί βιαστικά. Για μπάνιο ούτε λόγος ούτε σκέψη καν. Πόσο να προσπαθήσει για τα μαθήματα; Φάνταζε κάθε σκέψη για μελέτη υπερβολική πολυτέλεια.
Στο σχολείο της οι διδάσκοντες αυστηροί, απωθητικοί, απόμακροι στη μεγάλη τους πλειοψηφία, όπως ήταν σύνηθες εξάλλου στη βικτωριανή Αγγλία. Αδιαφορούσαν για τις συνθήκες ζωής της μικρής και αδικημένης Μαντλέν. Όχι όμως όλοι. Δυο τουλάχιστον, που είχαν την πολυτέλεια να αισθάνονται περισσότερο τις αγωνίες των παιδιών, ενδιαφέρθηκαν. Η μια , η μις Αγκάβι, ενημέρωσε το συνάδελφό της καθηγητή Θέρσιτ ότι η μικρή Μαντλέν ζει υπό τέτοιες συνθήκες που και στην Αγγλία του Ντίκενς φαίνονταν όχι πολύ συνηθισμένες. Αμέσως οι δυο δάσκαλοι του 20ου Χάισκουλ κάλεσαν τη μητέρα της Μαντλέν και συζήτησαν το πρόβλημα της στέγασης. Χρειάζονταν 200 λίρες, ποσό υπέρογκο για την άνεργη μάνα, που μάλλον έψαχνε καθημερινά το μεροκάματο οπουδήποτε.
Τα χρήματα δόθηκαν από τους δυο διδάσκοντες της Μαντλέν, η σοφίτα βρέθηκε, τα τρία μέλη της άστεγης οικογένειας στεγάστηκαν και η Μαντλέν ερχόταν κάθε πρωί στο σχολείο της πλυμένη, καθαροντυμένη και με ελαφρό ρουζ στα εφηβικά της μάγουλα. Οι δυο διδάσκοντες ένιωθαν χαρά, μεγάλη χαρά γι' αυτό το ρουζ πάνω στα καθαρά μάγουλα της Μαντλέν. Ένιωθαν πως το σχολείο κάποτε μπορεί να ικανοποιεί την αποστολή του και με λίγο ρουζ στα κοριτσίστικα μάγουλα. Όχι όμως όλοι.
Η μις Πίγκυ είδε τη Μαντλέν να κρατά τις 200 λίρες την ημέρα που είχε έρθει η μητέρα της στο σχολείο, για να πάρει το ενοίκιο για τη σοφίτα. Αμέσως άνοιξε το στόμα της και εξέμεσε τόνους δηλητήριου για τη μικρή Μαντλέν. Ευτυχώς δεν άγγιξαν την ευτυχία της Μαντλέν εκείνη τη μέρα. Τα Χριστούγεννα εκείνα ήταν ζεστά για την οικογένεια της Μαντλέν στη Βάινγιαρντς του Λονδίνου δίπλα στις γραμμές του τρένου.

Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2007

Η καθηγήτρια- φαρσέρ

Κάθε Πρωταπριλιά απογειώνεται αυτή η γυναίκα. Ψάχνει να βρει με τι τρόπους θα ξεγελάσει τα καημένα τα παιδιά και σχεδόν πάντα τα καταφέρνει. Την εμπιστεύονται βλέπεις, δεν φαντάζονται τι καταχθόνιο ον είναι κατά βάθος. Εκείνη τη φορά είχε ιστορία με μια Τρίτη Γυμνασίου και το θέμα ήταν ο Καποδίστριας. Στο κόλπο ήταν μόνο μια μαθήτρια απόλυτα έμπιστη, που κράταγε έναν τόμο της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους και έδειχνε κάποιες εικόνες στους μαθητές. Προς το τέλος της ώρας, η καθηγήτρια πήρε διστακτικό ύφος και άρχισε: "Παιδιά, δεν ξέρω αν πρέπει να σας το πω αυτό...αφορά βεβαίως την προσωπική ζωή του Καποδίστρια...είναι μια εικόνα...καλύτερα να μην τη δείτε όμως...ε.. να σεβαστούμε το ιδιωτικό απόρρητο..." Ε, φαντάζεστε την περιέργεια των εφήβων για τις σκοτεινές λεπτομέρειες από το παρελθόν ιστορικών προσώπων! "Ελάτε, κυρία, αφήστε μας να τη δούμε, τι ιδιωτικό απόρρητο τώρα, δεν μας εμπιστεύεστε;" Ἑντάξει...αφού επιμένετε, πηγαίνετε να ρίξετε μια ματιά!" Βουρ, για το τελευταίο θρανίο που η μαθήτρια είχε απλώσει τον τόμο της Ιστορίας με ένα χαρτί μέσα που έγραφε: "Η περιέργεια βλάπτει! Και του χρόνου!"
Και μόνο για το ύφος που πήραν οι συνωθούμενοι κατεργάρηδες μόλις το διάβασαν, ένιωσε τυχερή που είναι σ' αυτό το επάγγελμα!

Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2007

στη ζωή ξανά

Υπάρχουν -όλοι το ξέρουμε δα- δάσκαλοι και δάσκαλοι. Οι πρώτοι είναι οι επιπόλαιοι, οι ανεύθυνοι, εκείνοι δηλαδή που βλέπουν στα μάτια του παιδιού εκτός από την αποθήκη γνώσεων και ένα θησαυρό συναισθημάτων και ένα βουνό ανησυχιών και αγωνιών. Είναι αυτοί που λιγότερο κόπτονται για την υπογεγραμμένη και την αμελητέα τριβή και περισσότερο για την τριβή και την πίεση που εμφιλοχωρούν στις εφηβικές ψυχές έτοιμες να κατασπαράξουν το νεαρό ανθό. Υπάρχουν όμως και οι δεύτεροι, οι αυστηροί και άτεγκτοι, οι οπαδοί του αναλυτικού και του ωρολογίου προγράμματος. Είναι αυτοί που κατέχουν στη μνήμη τους όλα τα εδάφια της νομοθεσίας που προβλέπουν υποχρεώσεις για τους μαθητές και δικαιώματα για τους καθηγητές. Για έναν τέτοιο θα σας πω σήμερα.
Ο αναπληρωτής φιλόλογος ήταν μαθημένος από τη μέγγενη της ιδιωτικής εκπαίδευσης και μπήκε στην τάξη με διάθεση να προσφέρει τις γνώσεις του στα δευτεράκια του γυμνασίου δίπλα στη λίμνη. Αναγνώρισε πολύ γρήγορα σε κάθε παιδί το επίπεδο της οικογένειας, το δέσιμο και τον τρόπο λειτουργίας της. Βρήκε παιδιά με γονείς που γνώριζαν πώς να βοηθήσουν, με γονείς που βοηθούσαν εμπειρικά αλλά πετυχημένα και βρήκε και πολλά παιδιά χωρίς γονείς, είτε που έλειπαν και βιολογικά είτε που -ακόμη χειρότερα- έλειπαν ψυχολογικά και κοινωνικά.
Ένα από αυτά τα παιδιά ήταν ένα αρσενικό θρασίμι, γεμάτο ενέργεια και αεικίνητο, παρά το ύψος που του έλειπε. Την ώρα του μαθήματος δε συμμετείχε ιδιαίτερα, αλλά και δεν ενοχλούσε. Απλώς περίμενε να χτυπήσει το κουδούνι, για να ξαναβάλει την ψυχή του μπρος, για να βγει στην αυλή, στη ζωή ξανά. Η συζήτηση μαζί του προκάλεσε σύννεφα ανησυχίας στο φιλόλογο, γιατί αντιλήφθηκε τη διαλυμένη οικογένεια και τις ερωτοτροπίες του θρασιμιού με ύποπτες ομάδες, περιθωριακές και ουσια-στικές. Ενημέρωσε εμπιστευτικά το διευθυντή και τους συναδέλφους για την ανάγκη ειδικής φροντίδας. Συνειδητοποίησε ο δάσκαλος ότι το σχολείο για το θρασίμι ήταν η πρωινή σανίδα σωτηρίας που τον έφερνε πίσω στην κοινωνία των συνομηλίκων και των γελαστών παιδιών. Ένιωσε πως ο πιτσιρικάς ζούσε, επιζούσε μέσα στο σχολείο, μέσω του σχολείου.
Ήρθαν οι προαγωγικές εξετάσεις. Τον άφησαν ανεξεταστέο στα μαθηματικά και τα θρησκευτικά.
Ο αναπληρωτής φιλόλογος έφυγε στις 30 Ιουνίου. Άφησε όμως την ικεσία του σε συναδέλφους να φροντίσουν, ώστε το Σεπτέμβρη όποιοι τον εξετάσουν να γνωρίζουν την κατάσταση του παιδιού και να το βοηθήσουν. Κράτησε και το τηλέφωνο του θρασιμιού και τον ενοχλούσε τακτικά ρωτώντας αν διαβάζει μαθηματικά και θρησκευτικά. Κατόρθωσε μάλιστα να γραφτεί ο πιτσιρικάς και σε ένα φροντιστήριο για το β΄δεκαπενθήμερο του Αυγούστου.
Στις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου ο μικρός απορρίφθηκε στα θρησκευτικά. Διέκοψε το σχολείο και δεν ξανακούστηκε από το φιλόλογο.
Τρία χρόνια αργότερα σε ένα μονόστηλο σε μια εσωτερική σελίδα της εφημερίδας του είδε στο φύλλο της 27ης Δεκεμβρίου την είδηση ότι βρέθηκε νεκρός ξημερώματα της 26ης Δεκεμβρίου από υπερβολική δόση ο Α.Κ., ετών 16.

Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2007

Η ματαιωμένη αναρρίχηση

Ο συνήθης περίπατος στο εκκλησάκι δίπλα στη θάλασσα. Μαθητές και καθηγητές χαίρονταν την όμορφη μέρα, συζητούσαν σε πηγαδάκια, έκαναν βόλτες, προσπαθούσαν να βγάλουν κανένα χταπόδι. Κι εκεί που ο ήλιος τους είχε όλους ζαλίσει ευχάριστα και ετοιμάζονταν να αράξουν σε κανένα καφενεδάκι να ξεκουραστούν, να σου η Κατερίνα της Πρώτης με μια τεράστια κουλούρα σκοινί, που την σήκωνε με το ζόρι.
Πού το πας το σκοινί, παιδί μου; Α, θα πάμε για ορειβασία στα βράχια με την κυρία Τάδε!
Τα βράχια ήταν τόσο απόκρημνα, που φοβόσουν να τα κοιτάξεις, όχι να τα κατεβείς!
Πώς να εξηγήσεις τώρα με λογικούς όρους ότι δεν πάμε τα παιδιά στις εκδρομές για ορειβασία στους γκρεμούς; Πώς να πείσεις τα ενθουσιασμένα πρωτάκια ότι αυτό δεν το κάνουμε στις σχολικές εκδρομές, ούτε στις άλλες εκδρομές καν; Εδώ δεν κατάφερες να πείσεις την εμψυχώτρια του εγχειρήματος και ειδική στην...ορειβασία ότι δεν αποτελείς εμπόδιο για το αθλητικό πνεύμα των μαθητών, με τους υπερβολικούς φόβους σου!

Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2007

βρέθηκε το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς

Πρόκειται για μιαν ανακάλυψη που θα συνταράξει το πανελλήνιο! Τι γράφω; Την οικουμένη! Θα σας διηγηθώ πώς το βρήκαμε.
Το σχολείο επισκέπτεται τον Ιερό βράχο της Ακρόπολης και οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες παρακολουθούν την ξεναγό που τους έχει αναλάβει. Ο γράφων άκουγε με προσοχή την ξεναγό, γιατί έδινε πληροφορίες ενδιαφέρουσες. Το ίδιο και οι μαθητές, ελληνάκια, αλβανάκια, αραβάκια κτλ. Πιο πέρα βρισκόταν ο επικεφαλής των εργασιών αναστήλωσης, ο καθηγητής του Μετσόβιου Κορρές, τον οποίο είχα απολαύσει σε μια παρουσίαση διδακτορικής διατριβής για την Ακρόπολη, όταν έκανα το μεταπτυχιακό μου. Ένας άνθρωπος που αφοσιώθηκε στον Ιερό Βράχο. Προσηλωμένος λοιπόν στην ξεναγό και έχοντας δει τον καθηγητή δέχομαι την πληροφορία στο δεξί μου αφτί υπό μορφήν ερωτήσεως: -Κύριε συνάδελφε, γνωρίζετε ότι οι Εβραίοι έχουν κρύψει το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς σε μια σπηλιά κάτω ακριβώς από τον Παρθενώνα;
-Με το άκουσμα της συγκλονιστικής αποκάλυψης νιώθω να λιποθυμώ. Κρατιέμαι από ένα Ρουμανάκι που ήταν μπροστά μου και γυρίζω να δω τον πληροφοριοδότη. Ήταν συνάδελφος από το σχολείο. Συγκρατούμαι. Απαντώ αρνητικά. Και προτείνω αμέσως:
-Να πάμε τώρα να ενημερώσουμε τον καθηγητή Κορρέ, και τον έδειξα λίγο πιο πέρα.
-Είναι όμως γνήσιος Έλλην; Μήπως είναι από τους Εβραίους; Από τους μπολσεβίκους; Από τους εχθρούς της αγαπημένης μας πατρίδας;
-Έμεινα εμβρόντητος. Ειλικρινά δεν ήξερα αν ο καθηγητής ήταν γνήσιος Έλλην. Και δεν μπορούσα να του κάνω εξέταση αίματος στην Ακρόπολη.
-Θεέ μου, βόηθησε αυτόν τον τόπο!

Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2007

Λογοκρίνοντας τον Τζον Λένον

Κάποτε έγινε μια πολύ διαφορετική γιορτή για το Πολυτεχνείο. Οι θεατές της βρέθηκαν ξαφνικά να παρακολουθούν την τελευταία συνέλευση πριν την κατάληψη, να φωνάζουν συνθήματα, να τραγουδάνε μαζί με τους ηθοποιούς που ήταν κρυμμένοι ανάμεσά τους με κιθάρες στα χέρια από το πουθενά. Ένα τραγούδι απ' αυτά ήταν το Imagine του Λένον, που οι υπεύθυνοι της γιορτής είχαν τη φαεινή ιδέα να το μεταφράσουν και να το βάλουν στο πρόγραμμα. Τι το 'θελαν; Έπεσε στα χέρια ενός ακραιφνούς πατριώτου και ορθοδόξου Έλληνος και μας πήρε και μας σήκωσε! Ο εν λόγω συνάδελφος, ένιωσε να θίγονται τα ιερά και τα όσια με τους κατάπτυστους στίχους του τραγουδιού, ακούς εκεί να μην υπάρχουν πατρίδες και σύνορα και θρησκείες, να μην υπάρχει τίποτε να πεθάνεις και να σκοτώσεις γι' αυτό; Η υπόθεση εξελίχθηκε σε ιδεολογική αντιπαράθεση αρχικά, σκυλοκαυγά στη συνέχεια. Και μια και οι περισσότεροι δεν θίγονταν από το τραγούδι, ο συνάδελφος κατέφυγε στο Υπουργείο, για να βρει συμπαραστάτη και αρωγό. Ευτυχώς εκεί δεν συμμερίστηκαν ακριβώς τις ευαισθησίες του, αλλά μας ζήτησαν να βρούμε μια φόρμουλα συμβιβασμού και κατευνασμού πνευμάτων. Και τότε έγινε ένα αμίμητο πρακτικό, που αξίζει να το φέρει στο φως ο μέλλων ιστορικός της εκπαίδευσης ως προϊόν ιστορικού συμβιβασμού , στο οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ δηλώνονταν ότι το οικουμενικό όραμα ειρήνης δεν είναι αντίθετο στις πατρίδες και τις θρησκείες, αλλά ίσα ίσα αποτελεί προϋπόθεση για την ύπαρξή τους.
Και ζήσανε αυτοί καλά...κι ο Λένον παραλίγο να αναστηθεί από το...στριφογύρισμα στον τάφο του.

Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2007

Η μις Piggy

Είναι πολλά χρόνια στη δημόσια εκπαίδευση. Έχουν περάσει πολλά παιδιά, χιλιάδες παιδιά από τα χέρια της. Ισάριθμα παιδιά έχουν δει τα όνειρά τους για ένα σχολείο που μορφώνει, αφυπνίζει και γοητεύει να γκρεμίζονται, να γίνονται θρύψαλα.
Μπαίνει στην τάξη με μόνη αρματωσιά το κομπολόι της. Και τον τσαμπουκά της. Η φωνή της κάνει τη φωνή των φίλων μου φορτηγατζήδων να μοιάζει λάλημα αηδονιού. Το πρόσωπό της βγάζει δηλητήριο και το εκτοξεύει στους μαθητές. Υπερηφανεύεται πως 3ο χρόνια στην εκπαίδευση δεν έχει ανοίξει κανένα βοήθημα. Κι όταν βλέπει κάποιο συνάδελφο να δίνει καλοτυπωμένες εργασίες στους μαθητές, ρωτά με απορία αν τα έφτιαξε ο ίδιος ή τα αντέγραψε από κάποιο βοήθημα. Κάποια φορά δήλωσε και αυτό: Σήμερα σηκώθηκα στις 6 το πρωί και μαζί με τον καφέ μου διάβασα και λίγο από ένα βιβλίο!
Όλα τα ρεκόρ παραγωγικότητας τα έχει διαλύσει. Όταν οι συνάδελφοί της σε μια χρονιά διδάσκουν 15-18 κείμενα λογοτεχνίας, αυτή φτάνει τα 35. Τελειώνει πρώτη την ύλη της στα αρχαία ελληνικά, πολύ πριν από όλους τους συναδέλφους της. Πώς τα καταφέρνει, αλήθεια, όλα αυτά η μις Piggy; Πρόκειται ίσως για υπόδειγμα φιλολόγου.
Είναι όμως και υπόδειγμα παιδαγωγού. Αποκαλεί τα παιδιά γουρούνια, ζώα, κτήνη.
Κάποτε πήρε το όσκαρ παιδαγωγού σε μια εξέταση προαγωγική το Μάιο. Μπήκε βιαστικά στην αίθουσα στην οποία περίμεναν τα παιδιά για να υποβάλουν απορίες και να ζητήσουν διευκρινίσεις και χωρίς να χαιρετήσει, κατευθύνθηκε στο πρώτο θρανίο και έδωσε ένα χαστούκι στη μαθήτρια λέγοντάς της: Αυτό, όχι επειδή έκανες κάτι, αλλά επειδή σίγουρα θα κάνεις.
Δοξάστε την!
Όχι την αξιολόγηση. Τη μις Piggy!

Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2007

H...γλυκιά συνωμοσία

Ήταν κάτι πρωτάκια κάποτε. Πήγαν στην πρώτη γυμνασίου φοβισμένα, ψαρωμένα, τι θα τους συμβεί, πώς θα τα βγάλουν πέρα με τόσα μαθήματα, τόσους καθηγητές. Πιο πολύ τα φόβιζαν τα μαθηματικά. Αυτό το μάθημα- μπαμπούλας που φαίνονταν όλοι να εκτιμούν λίγο παραπάνω από τα υπόλοιπα και κυρίως οι γονείς τους. Φαίνεται όμως πως τα συγκεκριμένα πρωτάκια είχαν κάποια καλή νεράιδα που με το μαγικό ραβδάκι της εξαφάνισε το κακό αυτό μάθημα. Και να πώς έγινε: Σ' αυτό το σχολείο οι μαθηματικοί, αυτοί οι βλοσυροί τύποι με τα μουστάκια και τα καρό πουκάμισα, δεν έφταναν για όλους και μια και τελείωσαν ακριβώς στη δική τους τάξη, τους έδωσαν μία κυρία που ήταν λέει οικονομολόγος να τους κάνει μαθηματικά. Η κυρία αυτή κατάλαβε αμέσως πόσο πολύ το φοβόντουσαν αυτό το μάθημα και τους έδωσε μια υπέροχη λύση:"Παιδάκια, εμείς εδώ θα κάνουμε ωραίες συζητήσεις, θα διαβάζουμε ωραία βιβλία λογοτεχνικά, αλλά δεν θα πείτε τίποτε σε κανέναν, γιατί θα βρω τον μπελά μου" Και στήθηκε η γλυκιά αυτή συνωμοσία. Κάθε μέρα επί τρεις μήνες διάβαζαν το Μικρό Πρίγκιπα του Σεντ Εξιπερί και τον συζητούσαν. Οι γονείς και οι άλλοι καθηγητές δεν είχαν ιδέα, γιατί το βιβλίο ύλης γράφονταν κανονικά, δίνονταν και κάποιες ασκήσεις για τα μάτια και ήταν όλοι ευχαριστημένοι. Ώσπου ήρθε το τρίμηνο! Οι βαθμοί των συγκεκριμένων παιδιών στα ύψη! 19, 18, 19, 18 στα μαθηματικά, άσχετα αν στα υπόλοιπα ήταν 8, 9, 10. Ε, δεν μπορεί να μαζεύτηκαν όλες οι μαθηματικές διάνοιες σ' αυτή τη τάξη! Κι άρχισαν να μπαίνουν ψύλλοι στ' αυτιά γονέων, διευθυντού, διεύθυνσης ΔΕ (μ' αυτή τη σειρά). Κάποιο κακόμοιρο πρωτάκι στριμώχθηκε και ομολόγησε και το ωραίο όνειρο πήρε τέλος. Τους πήραν την καλή καθηγήτρια, το μικρό Πρίγκιπα και την Αλεπού, τους μεγάλους βαθμούς και τους έφεραν έναν μουστακαλή βλοσυρό τύπο που μόνο για αριθμούς και σχήματα μιλούσε, ούτε ένα ηφαίστειο, ούτε ένα τριαντάφυλλο! Όσο για τους βαθμούς...ακολούθησαν την ίδια καθοδική πορεία με την καλή τους τύχη και τις καλές μέρες στο σχολείο!

Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2007

από την καλαμαριέρα στην ανακύκλωση

Ο μικρός Χ της καλαμαριέρας έζησε σχολικό βίο παράλληλο με τον Κ. τον ποντιακής καταγωγής μαθητή μας. Να η ιστορία του Κ.
......................................................
Έμπαινα στην αίθουσα του Συλλόγου Διδασκόντων στο δεύτερο διάλειμμα, όταν συνειδητοποίησα έντονη ανησυχία, αναβρασμό θα έλεγα των συναδέλφων. Μπορεί η πλειονότητα των Συλλόγου να ήταν γυναίκες, μα μόνο αδύναμες και ανίσχυρες δεν ήταν. Το αντίθετο μάλιστα. Γι' αυτό και η ανησυχία τους γρήγορα μεταδόθηκε και σε μένα. Θέλησα να μάθω τι είχε συμβεί.
Επρόκειτο λοιπόν να μετεγγραφεί στο σχολείο μας ένας μαθητής γειτονικού γυμνασίου ο οποίος είχε χτυπήσει τη γυμνασιάρχισσα και διώχτηκε οριστικά από το σχολείο του. Δε συνηθίζω να φοβάμαι τους μαθητές, όχι επειδή είμαι ατρόμητος, αλλά επειδή ποτέ μέχρι τώρα δεν έχω συναντήσει μαθητή που να μου προκαλέσει φόβο. Λύπη και αγωνία συχνά νιώθω για μαθητές, αλλά φόβο ακόμη ποτέ. Ήταν ίσως και το επώνυμό του, που θύμιζε γνωστό δοκιμιογράφο, το οποίο με προδιέθετε θετικά απέναντί του. Πρότεινα να περιμένουμε το ...κακοποιό στοιχείο και να του εξηγήσουμε τους κανόνες του σχολείου και την υποχρέωσή του να συμμορφωθεί με αυτούς.
Την επόμενη μέρα ήρθε ο περί ου ο λόγος. Επρόκειτο για ένα βραχύσωμο αγοράκι που ήρθε γεμάτο φόβο και λύπη. Τον υποδεχτήκαμε και του εξηγήσαμε τους κανονισμούς του σχολείου.
Πέρασαν μερικές μέρες και δε δημιούργησε κανένα πρόβλημα. Ήταν από τους πιο ήσυχους. Τότε σκέφτηκα να τον ρωτήσω τι είχε συμβεί στο παλιό του σχολείο και μου διηγήθηκε τα εξής: Κάποιος συμμαθητής του είχε χάσει ένα μικρό χρηματικό ποσό και αποδόθηκε σε εκείνον η κλοπή. Τον κάλεσε η διεύθυνση όχι για να τον ρωτήσει, αλλά για να τον τιμωρήσει. Ο μικρός Κ. είπε πως δεν είχε πάρει τα χρήματα και ότι θα το έλεγε, αν το είχε κάνει. Η διεύθυνση τον αποκάλεσε θρασύδειλο ψεύτη και κλεφτρόνι. Τότε ο μικρός Κ. χτύπησε το χέρι του στο τραπέζι φωνάζοντας πως ήταν φτωχός αλλά όχι κλέφτης ούτε ψεύτης. Η διεύθυνση εξέλαβε αυτήν την ιερή οργή σαν ομολογία και πρότεινε και επέβαλε την οριστική του αποβολή από το σχολείο.
Του εξήγησα πως πιστεύω ότι ήταν αθώος και του ζήτησα να ξεχάσει αυτήν την αδικία. Του ζήτησα επίσης να μου αναφέρει όποια τυχόν προβλήματα αντιμετωπίζει στο σχολείο μας.
Οι μέρες πέρναγαν χωρίς κανένα πρόβλημα. Κι όταν κάνοντας εφημερία στην αυλή αποφάσισα να δείξω στους μαθητές ότι δεν πετάμε οτιδήποτε κάτω αλλά στα καλάθια, πήρα δέκα γάντια μιας χρήσης από το κυλικείο, τα έβαλα στην τσέπη και άρχισα να μαζεύω σκουπίδια από την αυλή. Ήρθαν δεκάδες παιδιά να βοηθήσουν. Μοίρασα όλα τα γάντια που είχα στην τσέπη και έστειλα να φέρουν και άλλα από το κυλικείο.
Ο πρώτος που ζήτησε γάντι ήταν ο μικρός Κ. Ας είναι υγιής και ευτυχισμένος, όπου κι αν είναι.

Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2007

Η καλαμαριέρα

Ο Χ είχε χάσει τη μητέρα του. Λένε πως τα παιδιά ορφανεύουν κυρίως από μάνα και για τον Χ ίσχυε απόλυτα. Είχε μια μόνιμη θλίψη στο πρόσωπό του, ακόμα κι όταν χαμογελούσε, ήταν πάντα λιγομίλητος και ξεχώριζε από τα υπόλοιπα παιδιά, γιατί ήταν αφύσικα ήσυχος και υπάκουος. Όλοι οι καθηγητές του τον είχαν "υιοθετήσει" κατά κάποιον τρόπο και, χωρίς να συνεννοηθούν, ο καθένας με τον τρόπο του, προσπαθούσαν να του δώσουν χαρά, να τον βγάλουν από τη θλίψη του.
Εκείνη τη μέρα τα είχαν καταφέρει. Ο Χ είχε τον κεντρικό ρόλο σε μια πολύ επιτυχημένη σχολική παράσταση. Ήταν απίστευτα καλός. Η αίθουσα εκδηλώσεων γεμάτη κόσμο και το ζεστό χειροκρότημα τον είχε κάνει να λάμπει πάνω στη σκηνή.
Φαίνεται όμως πως τίποτε δεν είναι τέλειο. Ένας καθηγητής που δεν είχε μπει καν στον κόπο να έρθει στη σχολική παράσταση, μπήκε στην αίθουσα λίγο πριν αποχωρήσουν οι ηθοποιοί από τη σκηνή και άρχισε να φωνάζει έξαλλος στον Χ: "Κλέφτη, γιατί μου έκλεψες την καλαμαριέρα; Το ξέρω εσύ την πήρες μην το αρνείσαι!" Κι άλλα παρόμοια. Ο Χ κατάχλωμος να προσπαθεί να ψελλίσει ένα: "Μα, δεν πήρα τίποτα κύριε" Όλοι οι υπόλοιποι στήλες άλατος. Σαν να είχαν μαρμαρώσει από το άγγιγμα της Μέδουσας!
Σε λίγο στα παρασκήνια ο Χ να κλαίει σαν μωρό, 18 χρονών παλικάρι, και να λέει στην υπεύθυνη της παράστασης: "Κυρία, δεν με έχει πει κανένας κλέφτη μέχρι τώρα, δεν είμαι κλέφτης!" Και η υπεύθυνη της παράστασης να βγαίνει στο δρόμο, να διαγράφει μονοκοντυλιά όποια αγωγή διέθετε και να ξεστομίζει στο δράστη βρισιές, που δεν ήξερε καν ότι γνώριζε, για πρώτη φορά στη ζωή της.
Αυτή ήταν η δεύτερη παράσταση, του δρόμου και είχε σχεδόν τους ίδιους θεατές.
Ο επίλογος γράφτηκε με τον δράστη να πηγαίνει στο σπίτι του μαθητή, για να ψάξει, να ανακαλύπτει ότι τελικά δεν του έκλεψε κανείς την καλαμαριέρα, αλλά την είχε παρασύρει παρακάτω η θάλασσα και να γλιτώνει τη μήνυση από τον συνετό πατέρα του παιδιού, παρόλο που προσφέρθηκαν πολλοί για μάρτυρες κατηγορίας.
Ακόμα όμως αυτή η παράσταση έχει μείνει αδικαίωτη. Αυτό το χειροκρότημα που κλάπηκε ζήτησε και πήρε εκδίκηση μ' αυτή την καταγραφή.

Μια αλγεινή περίπτωση


Στο Σάββα,
που ζούσε με το βιοπαλαιστή πατέρα του
σε ένα παρατημένο βαγόνι,
στο οποίο χωρούσαν όλα τους τα υπάρχοντα
εκτός από την καρδιά του
Φτωχογειτονιά. Φτωχομαχαλάδες, αν θέλουμε να ακριβολογήσουμε. Οι λίγες εξαιρέσεις πολυτελών οικιών συνιστούσαν πρόδηλη παραφωνία. Τα παιδιά του γυμνασίου με τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα που συνεπάγεται η συγκεκριμένη κοινωνική κατάσταση. Αγνές ψυχές, καλοσύνη απέραντη κι αγρίμια στο διάλειμμα. Σ' ένα υποβαθμισμένο φυσικό περιβάλλον ένιωθες πως ήθελαν να παίξουν πολλαπλάσιες ώρες, βιάζονταν, γιατί ίσως αντιλαμβάνονταν ότι η ζωή είναι σύντομη. Προσλαμβάνουσες παραστάσεις πολύ φτωχές, που καθιστούσαν το χρέος των διδασκόντων βαρύ, βαρύτατο. Από αυτήν την άποψη τα παιδιά ήταν ομολογουμένως τυχερά. Οι διδάσκοντες ήταν εξαιρετικοί, αφοσιωμένοι στο έργο τους με μια ιεραποστολική διάθεση. Πλην δύο εξαιρέσεων. Η μια ήταν το πρόσωπο που τυπικά ηγούνταν του σχολείου, γιατί ουσιαστικά το σχολείο το στήριζε και το κυβερνούσε άριστα ο Σύλλογος Διδασκόντων και η Υποδιευθύντρια.
Το άλλο πρόσωπο ήταν φιλόλογος. Όταν στη Β΄ Γυμνασίου ο διδάσκων προσπάθησε να συνδέσει τη Ρωμαϊκή ιστορία με τη Βυζαντινή, τα παιδιά τον κοιτούσαν αμήχανα. Πλήρης άγνοια. Η συζήτηση έβγαλε την "είδηση". Νεοδιόριστος ο φιλόλογος, αν και όχι νέος, έμαθε πως όλη την προηγούμενη χρονιά τα παιδιά δεν είχαν διδαχτεί ιστορία. Κάποτε, όταν ένας γονιός διαμαρτυρήθηκε γύρω στο Δεκέμβρη, ο "φιλόλογος" μέσα σε μια διδακτική ώρα δίδαξε 75 σελίδες: από την 11 έφτασε στην 85. Βέβαια, δεν ξαναδιδάχτηκαν ιστορία εκείνη τη χρονιά, γιατί κανείς γονιός δε διαμαρτυρήθηκε για δεύτερη φορά. Απλώς η εξέταση του Μαΐου έγινε κανονικά: επί της διδαχθείσης, δηλαδή επί των σελίδων 5-200.
Νέα έκπληξη περίμενε το φιλόλογο στο μάθημα της Γλώσσας. Όλη τη χρονιά είχαν γράψει μία έκθεση και δεν είχε βαθμολογηθεί ούτε αυτή.
Μα τι έκανε όλη τη χρονιά τόσες ώρες την εβδομάδα σε ένα τμήμα; θα αναρωτηθεί κανείς. Ο φιλόλογος ρώτησε και έμαθε.
Η διεύθυνση ερχόταν 10.45 και έφευγε πριν από τις 12.00. Άρα η ώρα προσέλευσης του περί ου ο λόγος ήταν 10.30 με 10.45. Βέβαια χωρίς καφέ δεν μπορούσε να λειτουργήσει. Επομένως μέχρι τις 11.30 έπινε τον καφέ του, για να ξυπνήσει. Έπειτα έφευγε η διεύθυνση και επομένως μπορούσε και εκείνος να σκεφτεί ελεύθερα αν θα έμπαινε στην τάξη ή στο αυτοκίνητό του.
Καμιά φορά, όταν τον ρωτούσαν οι συνάδελφοι γιατί άργησε, απαντούσε με γλαφυρότητα: Μου έκανε οτοστόπ μια ξένη. Μπορούσα να μην την εξυπηρετήσω; Χα χα!

Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2007

Για όλα έφταιγε...το χαμόγελο.

Η Ειρήνη ήταν μια μέτρια μαθήτρια. Η φιλόλογος την είχε για τρίτη χρονιά στο λύκειο, στην έκθεση, και ποτέ δεν έγραψε κάτι που να αξίζει πάνω από 16. Συνήθως στην έκθεση οι αλλαγές προς το καλύτερο γίνονται αργά, βασανιστικά αργά, αν γίνουν και ποτέ εξ ολοκλήρου. Έτσι εκείνη τη μέρα που η Ειρήνη έφερε από το σπίτι μια έκθεση τουλάχιστον για 18, η καθηγήτρια της έγραψε από κάτω ένα κομψό: "ξένης χειρός όζει" και δεν μπήκε στον κόπο να το διορθώσει, χωρίς όμως να δώσει και συνέχεια. Όταν όμως η Ειρήνη ζήτησε το λόγο και επέμενε ότι ήταν δικό της, η φιλόλογος ξέχασε την κομψή διατύπωση και έγινε έξαλλη: "Δεν φτάνει, που εκμεταλλεύτηκες την εμπιστοσύνη μου, που σας αφήνω να γράφετε σπίτι, για να μπορώ εδώ να αξιοποιώ το χρόνο για μάθημα, αλλά έχεις και το θράσος να επιμένεις! Λες και δεν είμαι σε θέση να καταλάβω ότι αυτό δεν είναι δικό σου, μετά από 2 χρόνια που διαβάζω τις εκθέσεις σου!"
Η Ειρήνη ήταν ένα έντιμο πλάσμα, θα έπρεπε να την είχε πιστέψει, έστω να της δώσει το τεκμήριο της αμφιβολίας, και η εν λόγω καθηγήτρια δεν ήταν και το άκρον άωτον της στενοκεφαλιάς, αλλά εκείνη τη στιγμή, θα έβαζε το χέρι της στη φωτιά πως δεν ήταν το χέρι της Ειρήνης που έγραψε την έκθεση ή μάλλον το μυαλό της. Γιατί;
Γιατί όλη αυτή την ώρα που διαπληκτίζονταν, το τέρας είχε ένα τόσο ευτυχισμένο χαμόγελο, λες και είχε κερδίσει το λότο. "Κυρία, με αδικείτε" Κι ήταν σαν να έλεγε "Κυρία, ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια"
Στην πορεία αποδείχτηκε πέρα για πέρα ότι την είχε αδικήσει. Οι εκθέσεις της δεν έπεσαν κάτω από 18 όλη την υπόλοιπη χρονιά και η Ειρήνη κατάφερε να περάσει με άνεση στη σχολή που ήθελε και μάλιστα χωρίς φροντιστήριο, που έτσι κι αλλιώς δεν υπήρχε εκεί.
Με τη δεύτερη καλή έκθεση που έδωσε, στο σχολείο αυτή τη φορά, η καθηγήτρια την κάλεσε και της ζήτησε συγνώμη, συνειδητοποιώντας, όπως έλεγαν οι φιλόσοφοι του διαλεκτικού υλισμού, ότι οι ποιοτικές μεταβολές συντελούνται πολλές φορές ξαφνικά, αφού έχουν "συσσωρευτεί" μακροχρόνιες ποσοτικές μεταβολές. Δεν τα είπε αυτά στο παιδί που δέχτηκε τη συγνώμη της με το ίδιο θριαμβευτικό χαμόγελο. "Μα, βρε κορίτσι μου, φταις κι εσύ, εγώ ήμουν έξαλλη, σου έλεγα τα χειρότερα κι εσύ χαμογελούσες σαν να με κορόιδευες!"
"Δεν σας κορόιδευα, κυρία, είχα τρελαθεί από τη χαρά μου, που δεν με πιστεύατε, ήταν η καλύτερη απόδειξη ότι είχα γράψει καλά!"

Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2007

μια γλυκιά θύμηση

Ο καθένας από εμάς, τους εκπαιδευτικούς, έχουμε να θυμόμαστε εικόνες αλγεινές μα και γλυκές, πολύ γλυκές από ανθρώπους με τους οποίους ανταμώσαμε στα σχολειά μας. Ο Αντρέας -ας κάνουμε μιαν εξαίρεση στην ανωνυμία γι' αυτόν το γλυκό άνθρωπο- συνιστά μια φιγούρα που εντυπώνεται στην καρδιά κάθε παιδιού, γονιού και ασφαλώς εκπαιδευτικού.
Μειλίχιος, διαθέσιμος σε κάθε μου ανάγκη, αυστηρός μα και δίκαιος προς συναδέλφους και μαθητές. Τόσο δίκαιος, ώστε παρά την αυστηρότητα και το βαρύ του χαρακτήρα κανείς μα κανείς μαθητής δεν είπε για κείνον λέξη αρνητική. Μοναχικός στη ζωή, γιατί μάλλον τέτοια καλοσύνη, όταν τη συναντάς, σε μαγνητίζει και σε φοβίζει με το μεγαλείο της. Σοφός, με πολύπτυχη σοφία, με ευρυμάθεια που υπερβαίνει το γνωστικό του αντικείμενο, μπορεί να συζητά κάλλιστα για θέματα φιλολογικά, φιλοσοφικά μα και θετικών επιστημών, που είναι το χωράφι του.
Πριν καθιερωθεί η Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη, ο Ανδρέας έδινε ραντεβού για μάθημα με τους μαθητές στις 7.00 το πρωί στο σχολείο και η παρουσία των μαθητών ήταν πολυπληθής. Καμιά κούραση, καμιά δικαιολογία δεν κράταγε τους μαθητές μακριά από το πρωινό αυτό μάθημα.
Για την ανακύκλωση του σχολείου, την οποία αναλαμβάνει πολλά χρόνια, ενεργεί μεθοδικά, υπεύθυνα και αποδοτικά. Κάθε τόσο έμπαινε στο Γραφείο των Διδασκόντων με ένα λεξικό ή ένα-δυο θεμελιώδη βιβλία για το φιλόλογο ή το μαθηματικό. Ήταν η αμοιβή από την ανακύκλωση που είχε μόλις παραδώσει. Όλα τα χρήματα της ανακύκλωσης γίνονταν βιβλία για τη βιβλιοθήκη του σχολείου, η οποία τώρα πλέον είναι ιδιαίτερα πλούσια.
Άνθρωπος με δυσεύρετα φιλολογικά βιβλία στην προσωπική του βιβλιοθήκη, ήταν πρόθυμος να σου δανείσει ένα τεύχος της Νέας Παιδείας που σου έλειπε, για να το αναπαραγάγεις.
Σεμνός και αρχοντικός ταυτόχρονα ο Ανδρέας είναι για τους συναδέλφους ένα γερό αγκωνάρι, για να στηριχτείς. Και κυρίως, για να στηριχτεί πάνω του η δημόσια ταλαιπωρημένη εκπαίδευση, για να ξανάβρει τον ανασασμό της.
Αδελφέ μου Ανδρέα, σε ασπάζομαι με περηφάνια που σε συνάντησα και με ευγνωμοσύνη για όσα μου προσέφερες. Από τα μύχια της ψυχής μου πηγάζει η ευχή να είσαι πάντα υγιής και να αργήσεις να αφήσεις το σχολειό σου. Στο εικονοστάσιο των αγαπημένων μου συναδέλφων κατέχεις κεντρική και περίοπτη θέση.
Να είσαι ευλογημένος.