Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2012

Μεταξύ χαράς και λύπης

Με το φευγιό του '12 είπα να κρατήσω τις πιο σημαντικές στιγμές που έζησα ως δάσκαλος σε αυτόν το χρόνο. Να τες σε λίγες αράδες.
Είναι πολύ λίγες στιγμές που έζησα μα και τόσο αποκαλυπτικές για μένα, που όσο να 'ναι θα έπρεπε να μη με αιφνιδιάζουν πια. Ωστόσο αιφνιδιάστηκα. Ευτυχώς τόσο ευχάριστα, αν και οι αυθεντικές αυτές στιγμές δεν ήταν μόνο γεμάτες χαρά αλλά περιείχαν και πόνο, προσδοκία, ελπίδα μαζί με λύπη.
Ως δάσκαλος, όταν βλέπω τους μαθητές μου ευτυχισμένους, αποσύρομαι διακριτικά. Όταν όμως λυπούνται, τρέχω κοντά τους, γιατί τότε με χρειάζονται.
Σκηνή 1η: Ανεβαίνουμε στα Γυάλινα Γιάννενα του Γκανά με την τρίτη μας τάξη. Το εξωστρεφές και άκρως εκδηλωτικό πειραχτήρι του σχολείου μας με ...απειλεί για το επικείμενο ντέρμπι. Του απαντώ αναλόγως. Συζητάμε πολύ, μου ανοίγει την καρδιά του, μου μιλά για το διάβασμα που κάνει φέτος, για τα όνειρά του, για την οικογένεια, για τη χαρά που έρχεται στην εκδρομή (χαρά ασύνορη, μικρού παιδιού). Μου μιλά για τα προσωπικά του, για τον καημό του που κρύβει μέσα του. Δείχνει πόσο σεμνό, ευαίσθητο, αξιόλογο παιδί είναι. Αυτό δεν μπορείς εύκολα να το κερδίσεις στη σκληρή και αγχώδη καθημερινότητα του σχολείου.
Σκηνή 2η: Άλλη αδικημένη ψυχούλα, μαθητής που αδικήθηκε από τον εαυτό του, τις κοινωνικές συνθήκες και από το εκπαιδευτικό μας σύστημα, βγαίνοντας από έναν χώρο μαζικής διασκέδασης, μένει παράμερα. Έχει θυμηθεί και έχει πιει παραπάνω. Χωρίς ιδιαίτερα απρόοπτα φτάνουμε στο κατάλυμά μας και οι συμμαθητές του τον φροντίζουν πολύ, μη επιτρέποντας σε μας να ενδιαφερθούμε περισσότερο. Το επόμενο πρωινό ο μαθητής μας, πολύ ευαισθητοποιημένος και αρκετά ένοχος για ό,τι έγινε, έδειξε πως το μάθημα το έδωσε και το πήρε ο ίδιος, χωρίς να παρέμβουμε εμείς, οι δάσκαλοί του.
Σκηνή 3η: Ανεβαίνουμε στην κάτασπρη φύση, στο χιονισμένο Μονοδένδρι του κεντρικού Ζαγορίου. Πεζοπορία στα χιόνια, κούραση, φωτογραφίες με φόντο την κοιλάδα του Βίκου κι έπειτα επιστροφή σε ένα ζεστό εστιατόριο για να γευματίσουμε μόνο εμείς, οι δάσκαλοι και οι μαθητές. Τι σπουδαίες εικόνες αυτά τα τραπέζια με τις ευτυχισμένες παρέες! Τα χαμόγελα εκείνου του άσπρου μεσημεριού δεν μπορεί να τα αναπληρώσει καμιά αμοιβή, κανένα αντάλλαγμα.
Σκηνή 4η: Την τελευταία βραδιά επιβάλαμε διά ψηφοφορίας μιαν επιλογή ποιότητας. Μια ταβερνούλα στο κέντρο των Ιωαννίνων με ελαφρύ φαγητό όπου δυο σπουδαίες φοιτήτριες (της Φιλολογίας παρακαλώ!) τραγούδησαν μόνο για μας υπέροχα τραγούδια με κοινό παρονομαστή το έντεχνο. Τα παιδιά μας διασκέδασαν, χόρεψαν, χάρηκαν, δέθηκαν ακόμη περισσότερο μεταξύ τους αλλά και με τους δασκάλους τους. Προσέχοντας διακρίνω πως μια ψυχούλα ευαίσθητη και πολύ ποιοτική έλειπε. Βγήκα έξω. Κρύο αρκετό. Στεκόταν σε ένα καγκελάκι διαχωριστικό του δήμου. Ο Βάκχος και οι Μούσες τού είχαν ανοίξει την καρδιά και είχαν βγάλει τον πόνο που έκρυβε μέσα του. Δεν έκανα τίποτε. Διακριτικά κοντά του, δίπλα του, όσο χρειάστηκε για να συνέλθει.

Αυτές είναι λίγες στιγμές που κρατώ ως περιουσία στην ψυχή μου και μακαρίζω εκείνη τη στιγμή στο λύκειο που αποφάσισα να ακολουθήσω αυτήν την επαγγελματική διαδρομή.
Καλή δύναμη στους μαθητές μας και σε όλους τους μαθητές του κόσμου, πλούσιους και φτωχούς, ιδίως σε αυτούς, ελληνάκια και ξενάκια που ζουν στον τόπο μας.
Σας αγαπάμε όλα με όλη μας την ψυχή εξίσου και αδιαίρετα, χωρίς διακρίσεις πλην της περισσότερης αγάπης που έχουμε για τους μαθητές μας που αδίκησε η ζωή.

Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012

Οι 300 που δεν ήταν 300

Ο φιλόλογος παλιάς κοπής, εμβριθής μελετητής, αυστηρός δάσκαλος, συγγραφέας και διευθυντής προτύπου σχολείου σε εποχές κάθε άλλο παρά χαλαρές, μίλαγε στην τάξη στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης για τον ηρωισμό των 300 που έπεσαν στις Θερμοπύλες, όταν δέχτηκε την παρατήρηση μιας αναιδούς μαθήτριας: -Κύριε, δεν ήταν τριακόσιοι οι πεσόντες, χίλιοι ήταν, έπεσαν και 700 Θεσπιείς. -Τι λες παιδί μου, πού το βρήκες αυτό; Προς τιμήν του πάντως, μπροστά σε όλη την τάξη, αντί να το αγνοήσει, στην καλύτερη περίπτωση, ή και να τα βάλει μαζί της που αμφισβητεί το κύρος του, είπε απλώς:- Καλά θα το κοιτάξω και θα σας πω αύριο. Την άλλη μέρα μπροστά σε όλη την τάξη πάλι, παραδέχτηκε ότι είχε δίκιο η μαθήτρια και ήταν χίλιοι οι πεσόντες.
Αυτό το περιστατικό, δηλωτικό του ήθους ενός συντηρητικού δασκάλου, δείχνει κι αυτό που διάβασα σε μία ανάρτηση πριν από λίγο: Πόσο αγνοημένοι από την ιστορία είναι αυτοί οι Θεσπιείς και γιατί.
Παραθέτω το απόσπασμα και ευχαριστώ την υπέροχη κυρία που μας το θύμισε, θυμίζοντάς μας μαζί και τα "οικεία κακά" που μας ντροπιάζουν σήμερα:
"...Και οι άνθρωποι, εντάξει, τη βρήκανε μέσα στην εντολή της εξουσίας. Ξέρεις αλήθεια πόσοι τη βρίσκουνε, πόσοι γουστάρουν να παίρνουν εντολές και να βολεύονται, παρά να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους, που λένε; Σ’ αυτούς τους κερχανατζήδες στηρίζονται όλες οι εξουσίες. Η προσωπική ευθύνη, το να βγεις δηλαδή έξω από τη μήτρα και την εντολή της κοινότητας και να διαμορφώσεις τη δική σου γνώμη και στάση απέναντι στη ζωή, χρειάζεται μεγάλη παλικαριά, και βέβαια σημαίνει φοβερή μοναξιά...
Οι Θεσπιείς λοιπόν, επειδή οι κυβερνήσεις τους μήδισαν, όπως λένε, δηλαδή χέστηκαν απάνω τους, όπως κάνουν όλες οι κυβερνήσεις και οι εξουσίες όταν πρόκειται για εχθρό που υπερτερεί σε δύναμη, όπως θα έλεγε και ο Βαγγέλης... Ρε συ, δεν υπάρχουν πιο απάτριδες από τις κυβερνήσεις και τις εξουσίες γενικά. Ξέρεις γιατί; Για να μη χάσουν την εξουσία τους. Για την υπεράσπιση της εξουσίας τους κάνουν τα πάντα, από γενοκτονίες του ίδιου του λαού τους μέχρι κώλο
στους κατακτητές. Έτσι και δω, δήλωσαν υποταγή στους Πέρσες, είπαν συμμορίτες όσους διαφώνησαν, και ζήσαν αυτοί καλά και μεις καλύτερα, που λένε...

Έλα όμως που υπάρχουν πάντα και κάτι κουτσάβια, που πότε λέγονται Θεσπιείς, πότε λέγονται χριστιανοί, πότε λέγονται Ίωνες, πότε ζηλωτές και πότε κομμουνιστές, που τους χαλάνε τη μανέστρα και κρατάνε ανοιχτό το δρόμο του ανθρώπου... Μη σ’ τα πολυλογώ, εφτακόσιοι Θεσπιείς πήραν το δισάκι τους, ρίξανε μέσα κάνα δυο κεφάλια σκόρδο, ψωμί κι ελιές, και χωρίς καμιά εντολή από κανέναν κερατά, αλλά επειδή πιστεύανε σε κάποιες αξίες, και κυρίως στο δικαίωμα να αρνούνται την υποταγή στον ισχυρότερο, πήγαν στις Θερμοπύλες, πολέμησαν γι’ αυτά που πίστευαν και πέθαναν όλοι τους...

Τώρα είναι θαμμένοι κάτω από την άσφαλτο, μαζί με τους δούλους των Τριακοσίων, όλοι τους ξεχασμένοι από την ιστορία, η οποία θυμάται και τιμά μόνο εκείνους που πήραν εντολή από την εξουσία για να πεθάνουν, κι όχι εκείνους που πίστευαν σε κάτι και γι’ αυτό πέθαναν. Όπως βλέπεις, η συνέχεια της εξουσίας εξασφαλίζεται με όλα τα μέσα. Χέσ’ τα, μην ανοίξω πάλι το στόμα μου για τους δικούς μας, που γράφουν αβέρτα στ’ αρχίδια τους όσους πολεμάν και πεθαίνουν έξω από την εντολή του κόμματος, τροτσκιστές, αναρχικούς, βελουχιώτηδες και λοιπά...

Τελικά να σου πω, έχω πια καταλήξει ότι όλες οι εξουσίες, με τις παραλλαγές τους βέβαια και τις ιδιομορφίες τους, σε ό,τι αφορά την ουσία τους έχουν μια τρομαχτική αλληλεγγύη μεταξύ τους. Τι να πεις... Πιστεύω ότι ο άνθρωπος θα καταφέρει να ζήσει σαν άνθρωπος, όταν καταφέρει να ζήσει σαν άνθρωπος όταν καταφέρει ν’ απαλλαγεί απ’ όλες
τις εξουσίες, τις αυθεντίες και τις ιεραρχίες του κερατά».

«Χαμογέλα, ρε... τι σου ζητάνε;» Χρόνης Μίσσιος

Σάββατο 7 Ιουλίου 2012

Παίζουμε λεωφορείο, κυρία;

Έπρεπε να φτάσω μετά τα πενήντα μου, για να μάθω νέες παιδαγωγικές μεθόδους. Μια από αυτές είναι και η ακόλουθη, που μου αφηγήθηκε μαθήτρια από μεγάλο νησί της πατρίδας μας.
Όταν η καθηγήτρια διαβάζει την Αντιγόνη, κάποιος από τη μια σειρά υποδύεται τον οδηγό του λεωφορείου και ανακοινώνει τις στάσεις. Όταν λοιπόν το λεωφορείο φτάσει στην Κολιάτσου, ο οδηγός ανακοινώνει τη στάση και εσύ σηκώνεσαι όρθιος. Έπειτα Καλλιφρονά, σηκώνεται ο άλλος.
Τώρα θα σκεφτεί κανείς: Και η καθηγήτρια τι κάνει;
Αυτό ρώτησα κι εγώ και να η απάντηση:
Έπαιξε και αυτή λεωφορείο!
Αλήθεια οι σύμβουλοι τι κάνουν; Οι γονείς γιατί δεν αντιδρούν;
Στο πρώτο η απάντηση ήταν ότι έρχονται ο μαθηματικός και ο φυσικός στον ωραίο μας τόπο και τρώνε εύγεστα ψάρια.
Στο δεύτερο η απάντηση ήταν: Όλοι τους είναι αδιάφοροι. Ό,τι και να πεις είναι μάταιο.

Ασφαλώς η αξιολόγηση είναι παρέμβαση στο εκπαιδευτικό έργο των επιστημόνων. Ξέρει ο αξιολογητής από ...λεωφορείο;

Σάββατο 30 Ιουνίου 2012

Μια λογοκρισία πλήρης ...ήθους

Την επιμόρφωσή μου επί των πολιτιστικών εκδηλώσεων την έχω εναποθέσει στο Γυμνάσιο Αυλώνα. Δεν χάνω πλέον εκδήλωσή του. Είναι λίγο μακριά, αλλά αξίζει κάθε φορά τον κόπο, γιατί επιστρέφοντας είμαι γεμάτος ιδέες, σχέδια, νέες μεθόδους και κυρίως γεμάτος αγάπη για τη δουλειά μας, γιατί μόνο η αγάπη των παιδιών και η συμμετοχή τους με όλη τους την ψυχή στις εκδηλώσεις πιστοποιεί το έργο που μπορούμε να προσφέρουμε εμείς που προσπαθούμε να γίνουμε δάσκαλοι.
Πριν λίγους μήνες λοιπόν παρακολούθησα την εκδήλωση του Γυμνασίου Αυλώνα για τον Ελύτη. Παρενθετικά πρέπει να αναφέρω πως το συγκεκριμένο Γυμνάσιο είναι το μόνο που έχει 8-10 τάξεις: Α, Β, Γ, 1η Αποφοίτων, 2α Αποφοίτων, 3η Αποφοίτων, 4η Αποφοίτων, 5η Αποφοίτων, 6η Αποφοίτων κτλ. Με μια κουβέντα στο Γυμνάσιο του Αυλώνα γράφεσαι, αλλά δεν αποφοιτάς ποτέ.
Στην ανάρτηση εκείνη (http://thrania.blogspot.gr/2012/03/blog-post.html) έγραψα δυο λόγια για την εκδήλωση για τον Ελύτη. Την είδαν οι φίλοι δάσκαλοι του Γυμνασίου και μου ζήτησαν να τη δημοσιεύσουν στο επόμενο τεύχος του περιοδικού τους (βλ. φωτ.). Με χαρά έδωσα την άδειά μου.
Παίρνοντας όμως το περιοδικό στην προχτεσινή εκδήλωση είδα το άρθρο μου αλλά ΛΟΓΟΚΡΙΜΕΝΟ.
Είχαν λογοκρίνει τη μοναδική αναφορά που έκανα στους δασκάλους του σχολείου. Δεν τους λέω καθηγητές, γιατί είναι ΔΑΣΚΑΛΟΙ. Ξέροντας πως, αν γράψω αναλυτικά για τους αγαπητούς φίλους, θα τους φέρω σε δύσκολη θέση, έγραψα στην ανάρτηση εκείνη το βαπτιστικό όνομα της διευθύντριας και μόνο με μια αράδα αξιολόγησης της όλης προσφοράς της ομάδας.
Η διευθύντρια λοιπόν αφαίρεσε τη μια σειρά αυτήν, για να μη φανεί η επαινετική αυτή αναφορά μου. Υποψιάζομαι πως δεν το αποφάσισε μόνη της. Υπήρξε ..συμπαιγνία της όλης ομάδας.
Συμπέρασμα: Εκεί που άλλοι ψωροφαντασμένοι, αλαζόνες, καβαλημένα καλάμια κοτσάρουν παντού το όνομά τους, ενώ δεν έχουν οι ίδιοι προσφέρει τίποτε, στον Αυλώνα οι εργάτες αυτοί της παιδείας (όχι της εκπαίδευσης) αφαιρούν τις επαινετικές αναφορές στα πρόσωπά τους. Είμαι σίγουρος πως, αν τους ασκούσα κριτική, δεν θα σκέφτονταν ποτέ να αφαιρέσουν τα ονόματά τους.

Είναι άραγε τυχαία η πελώρια αγάπη με την οποία αγκαλιάζουν αυτό το Γυμνάσιο, μαθητές, ημεδαποί και αλλοδαποί, γονείς, ημεδαποί και αλλοδαποί, και οι αρχές του τόπου;
Κλείνω την ανάρτηση ευχαριστώντας για τη λογοκρισία στο κείμενό μου και ζητώντας συγνώμη για τη συγκεκριμένη αναφορά.

Παρασκευή 8 Ιουνίου 2012

Ο Χρυσαυγίτης

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ένα δεκατετράχρονο παιδί με τόσα βάσανα. Μια οικογένεια με μεγάλα προβλήματα, η μάνα να λείπει χρόνια και να επικοινωνεί ελάχιστα, ο πατέρας άρρωστος, η φροντίδα των παιδιών σε μια άρρωστη γιαγιά αληθινή ηρωίδα. Ο μικρός-που ήταν το μεγαλύτερο παιδί και ξέφευγε ευκολότερα από τη γιαγιά-άρχισε να γυρίζει στους δρόμους, να μην πηγαίνει σχολείο κι όσες φορές πήγαινε δεν μπορούσε να μείνει στην τάξη. Ο Διευθυντής- ένας δάσκαλος με όλη τη σημασία της λέξης- αγωνιζόταν να τον κρατήσει έστω στο σχολείο, έστω και στο προαύλιο.Κινητοποίησε όσους ειδικούς μπόρεσε να βρει και μου ζήτησε να  πάρω τον μαθητή  στην τάξη μου, γιατί δεν ήθελε ο ίδιος να είναι στην ίδια τάξη με το αδερφάκι του (ήταν διετής). Κάθε μέρα ζούσαμε με την αγωνία θα έρθει δεν θα έρθει. Μια από τις φορές που έλειψε καταφέραμε να τον φέρουμε σχολείο πηγαίνοντας εκδρομή! Μόνο στις εκδρομές ερχόταν πρόθυμα.
Στην τάξη δεν με ενοχλούσε καθόλου και μερικές φορές συμμετείχε στο μάθημα. Ήταν έξυπνο και καλό παιδί. Όταν τον ρώτησα μια φορά που είχε φύγει πού ήτανε, μου απάντησε:"Κυρία, μην ανησυχείτε για μένα. Έχω έναν πολύ καλό φίλο που με προσέχει. Είναι χρυσαυγίτης και θα με μάθει μποξ." Πάγωσα αλλά δεν είπα τίποτα εκείνη τη στιγμή. Απλώς προσπαθούσαμε περισσότερο και με τη βοήθεια των συμμαθητών του να τον κρατήσουμε στο σχολείο. Μερικοί από τους καλύτερους φίλους του ήταν αλβανάκια και υπήρχε πρόσφορο έδαφος να μιλήσουμε για τη φιλία, την αλληλεγγύη, χωρίς διακρίσεις και ρατσισμό. Μια μέρα  τον ρωτάω:"Θα ήθελες κάποιος να χτυπήσει τον φίλο σου μόνο και μόνο επειδή είναι από μια ξένη χώρα;" Δεν θυμάμαι την απάντησή του. Μόνο το βλέμμα του θυμάμαι με τη γνήσια απορία: Μα τι ρωτάει τώρα αυτή;

Τετάρτη 2 Μαΐου 2012

Ο ακροδεξιός μαθητής

Τώρα που όλοι συνειδητοποιήσαμε ξαφνικά ότι ο Ναζισμός δεν είναι μόνο ένας εφιάλτης του παρελθόντος, θυμήθηκα μια ιστορία από τα παλιά. Ήταν στις αρχές του '80 σε ένα φροντιστήριο των δυτικών συνοικιών της Αθήνας που γνώρισα έναν μαθητή ακροδεξιών πεποιθήσεων. Δήλωνε νοσταλγός της χούντας, οπαδός του τέως βασιλιά, ενίοτε εκφραζόταν και υπέρ του Καραμανλή, αλλά κυρίως ήθελε να ξαναστείλει στα νησάκια όλους τους αριστερούς που μόλις είχαν επιστρέψει από τον "παραθερισμό" τους σ' αυτά. Είχε έναν χαρτοφύλακα με όλα τα καλά: αφίσες του τέως, κασέτες με τις ομιλίες του Παπαδόπουλου, σιδερογροθιές, καρφιά κι άλλα εξαρτήματα των ακροδεξιών και οργανωμένων δεξιών της εποχής εκείνης (Κενταύρων κλπ). Είχε έναν πλουραλισμό αυτό το παιδί, ομολογουμένως.
Φαντάζεστε, και δικαιολογημένα, έναν τραμπούκο. Ένα παιδί φόβο και τρόμο των καθηγητών και μάλιστα μιας 22χρονης φιλολόγου που έδειχνε πολύ μικρότερη από την ηλικία της και καθόλου δεξιά. Λογικά θα έπρεπε να ήταν το ιδεώδες "πρωινό" για έναν τέτοιο μαθητή. Κι όμως δεν έγινε έτσι.
Ο μαθητής αυτός ήταν ένα ευγενέστατο πλάσμα, ποτέ δεν με έφερε σε δύσκολη θέση στην τάξη, ποτέ δεν συμπεριφέρθηκε ανάλογα με τα πιστεύω του. Κάποτε τόλμησα να του πω ότι αν πραγματοποιηθεί η επιθυμία του να εξοριστούν οι αριστεροί, θα πρέπει να ετοιμάζω κι εγώ τη βαλίτσα μου. "Α, κυρία, επειδή σας συμπαθώ, εσάς θα σας δώσω και μία σεζλόγκ να μην ταλαιπωρηθείτε".
Καλό δείγμα το χιούμορ τελικά.
Και δεν διαψεύστηκε.
Στο τέλος της χρονιάς ήρθε μουτρωμένος να μου πει ότι τον κατέστρεψα. Εξαιτίας μου έφαγε το ξύλο της χρονιάς του από τους κνίτες, γιατί με αυτά που του έλεγα,  δεν μπορούσε να δείρει.
Μακάρι τώρα να βρίσκεται κάπου απέναντι σ' αυτούς που δέρνουν και σκοτώνουν.

Δευτέρα 26 Μαρτίου 2012

Το κήρυγμα

Λίγες μέρες μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου,το 1973, είχε έρθει στο νησί μας ένας ανώτατος ιερωμένος και είχαμε πάει όλοι στην εκκλησία να τον τιμήσουμε. Τον θυμάμαι μεγαλοπρεπή και χρυσοποίκιλτο να καταφέρεται εναντίον των φοιτητών, των μακρυμάλληδων γιεγιέδων, των αλητών, όπως τους αποκαλούσε. Δεν είχαμε ιδέα για Πολυτεχνείο και χούντα, ακούγαμε όμως έναν ιεράρχη να μιλάει με θυμό και μίσος εναντίον κάποιων νέων και ενδόμυχα παίρναμε το μέρος τους. Ήταν η πρώτη μας πολιτική συνειδητοποίηση. Η πρώτη προσωποποιημένη σύγκρουση δικαίου και αδίκου. Ήταν η πρώτη φορά που ο άμβωνας χρησιμοποιήθηκε για αλλότριους σκοπούς, αταίριαστους με το χώρο και την περίσταση.
Ελπίζαμε να είναι και η τελευταία...

Πέμπτη 8 Μαρτίου 2012

Το χρυσόμαλλον δέρας του πολιτισμού

Στους χειμαζόμενους καιρούς μας ιδίως στον πολύπαθο τόπο μας η απελπισία κατακλύζει τις ψυχές μας. Άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο νιώθει τη δαμόκλειο σπάθη να επικρέμαται επί της κεφαλής του και την απειλή για το μέλλον του ίδιου και των παιδιών του να φουσκώνει και να πλησιάζει ακάθεκτη.
Ενώπιον αυτής της κατάστασης ποια είναι η λύση; Πού θα βρεθεί μια σανίδα σωτηρίας, για  να σωθούμε; Ποιος θα απλώσει το χέρι του ιδίως προς τα παιδιά μας, που θωρούν τη ζωή τους να κατακλύζεται από χρώματα μαύρα κι άραχλα; Η άποψή μου είναι σταθερή: Τη λύση μπορεί να δώσει μόνο η παιδεία, η καλλιέργεια. Αυτή θα πυροδοτήσει στη συνέχεια τον ενθουσιασμό, το μεράκι και θα διοχετεύσει την οργή που μας πνίγει σε δημιουργικές ατραπούς, σε χώματα εύφορα θα πέσει ως σπόρος για να γεννήσει το αισιόδοξο αύριο για τα παιδιά μας.
Αυτόν το στόχο, την καλλιέργεια των παιδιών μας, διακονεί με θαυμαστή επιτυχία το Γυμνάσιο Αυλώνα. Την περασμένη Κυριακή είχα την τύχη να παρακολουθήσω μια εκδήλωση για τον Οδυσσέα Ελύτη.
Δεν ξέρω αν υπήρξε ένα παιδί που δεν έλαβε μέρος στη σπουδαία αυτήν εκδήλωση. Σίγουρα κανένα δεν ένιωσε πως ήταν εκτός. Η σεμνή διευθύντρια του σχολείου, η Νάντια, που με χίλιους τρόπους προσπαθεί να μείνει στο περιθώριο και να αναδεικνύει τα παιδιά της, μαζί με ολιγάριθμους συνεργάτες της εμπνεύστηκαν και έστησαν μια εκδήλωση που ανέδειξε τον Ελύτη σε όλες του τις πλευρές. Χωρίς να φεισθούν κόπων, χρημάτων, ωρών έστησαν μιαν εικαστική, χορευτική, ποιητική, μουσική παράσταση που μας καθήλωσε. Συνεχώς σκεφτόμουν παρακολουθώντας πως από τέτοια σχολεία θα χαράξει η ελπίδα για μια Ελλάδα με ποιότητα και αξιοπρέπεια.
Θέτοντας σε δεύτερο πλάνο ακόμη και την οικογένειά τους, οι λίγες αυτές δασκάλες εμπνεύστηκαν, σχεδίασαν, προετοίμασαν και παρουσίασαν μια σπουδαία, μιαν καθηλωτική παράσταση. Φεύγοντας από το σχολείο στις πέντε το απόγευμα για αρκετές εβδομάδες, και συνεχίζοντας σε συναντήσεις στα σπίτια τους για πολλές ώρες έφεραν σε πέρας από το ίδιο το σενάριο της παράστασης μέχρι τις τεχνικές μικρολεπτομέρειες. Σκηνοθέτες, χορογράφοι, υπεύθυνοι φωτισμού, υπεύθυνοι μικροφωνικών και τόσα άλλα καθήκοντα τα διεκπεραίωσαν άριστα οι λίγες δασκάλες με τη συνεργασία των παιδιών τους.
Τα παιδιά φρόντιζαν τα ηλεκτρονικά, τα βίντεο, τις μουσικές σαν έμπειροι επαγγελματίες αλλά και με πόση αγωνία, ώστε να βγούν όλα τέλεια. Υπεύθυνα, έμπειρα, με λαχτάρα και ενθουσιασμό όλα τα παιδιά εκτέλεσαν ένα υπέροχο έργο.
Κι όταν ολοκληρώθηκε η παράσταση, ένας πλουσιοπάροχος μπουφές, έργο των οικογενειών των δασκάλων και των μαθητών, συμπλήρωσε τη δίωρη πανδαισία και γευστικά.
Παράλληλα με την εκδήλωση λειτούργησε και μια έκθεση καλών τεχνών με έργα εμπνευσμένα από τον Ελύτη που είχε μεταφερθεί από το Πολυτεχνείο Αθηνών.
Όλα τα παιδιά ενθουσίασαν τους θεατές, συγκίνησαν τους δασκάλους τους κι εμάς τους θεατές και έδειξαν πώς κερδίζεται η μάχη του πολιτισμού, πώς στήνεται ένα ευοίωνο μέλλον και πώς ανατρέφονται πολίτες με ποιότητα που θα αναζητούν πάντοτε στη ζωή τους ένα χρυσόμαλλο δέρας.
Εκφράζω προς όλους τη συγκίνηση και το θαυμασμό μου.

Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012

Ο ...προβληματικός

Κάποτε σε σχολείο ευνοημένης περιοχής της Αττικής συνάντησα μια ιδιαίτερα δύσκολη περίπτωση μαθητή. Πολύ εύστροφος, με χιούμορ πολύ αναπτυγμένο, ικανότατος στα θετικά μαθήματα που παρακολουθούσε (πήγαινε για γιατρός), αγαπητός στους συμμαθητές του. Ομως οι σχέσεις του με τους διδάσκοντες ήταν γεμάτες ένταση, συγκρούσεις, αποβολές κτλ. Όταν ανέλαβα την τάξη, αντιμετώπισα έναν μαθητή χωρίς βιβλία, χωρίς τετράδιο, χωρίς στιλό, χωρίς ενδιαφέρον, χωρίς διάθεση να συνεργαστεί, αλλά αντιθέτως κάθε στιγμή έτοιμο να βάλει μπουρλότο στα νεύρα του διδάσκοντος είτε με ένα κρύο χιούμορ είτε με έντονη ειρωνεία. Κατά το παρελθόν είχε και άλλα περιστατικά απειθαρχίας, χωρίς ίχνος επικίνδυνης ή παραβατικής συμπεριφοράς (τσιγάρα, ουσίες, κλοπές κτό.). Τα μόνα παραπτώματά του ήταν η απειθαρχία και η συνεχής πρόκληση γενικότερα ταραχής. Οι συμμαθητές του μου μετέφεραν πως στην υπόλοιπη ζωή του (έξοδοι, φροντιστήρια) η συμπεριφορά του ήταν απολύτως φυσιολογική. Κάποτε σε ένα διαγώνισμα έγραψε κάτι πολύ προκλητικό και τιμωρήθηκε με πολύ σκληρό τρόπο. Ακόμη κι εμένα μπορούσε σε καθημερινή βάση να με εκνευρίζει και να με αναγκάζει να υψώνω τη φωνή μου.
Συζήτησα το θέμα με τον διευθυντή, με τους συναδέλφους, με μερικούς συμμαθητές του και έμαθα αρκετές λεπτομέρειες που με βοήθησαν να καταλάβω πως ήταν μάλλον απλή η επίλυση του προβλήματος.
Σε κάποια στιγμή τον έπιασα και συζήτησα μαζί του αυτά τα φαινόμενα της διαρκώς απείθαρχης συμπεριφοράς του. Δέχτηκε πως η περίπτωση για την οποία είχε τιμωρηθεί πολύ σκληρά ήταν μια εντελώς απερίσκεπτη πράξη που δεν έπρεπε να είχε συμβεί.
Συζητήσαμε για την επιρροή που είχε η εν γένει συμπεριφορά του στην αξιολόγησή του και για τον κίνδυνο που διέτρεχε να μείνει από απουσίες ή να αδικηθεί από τη χαμηλή βαθμολογία. Τα κατανόησε όλα. Δέχτηκε πως χρειαζόταν να αλλάξει συμπεριφορά και να μη δείχνει προκλητικά αδιάφορη στάση και φραστική επιθετικότητα. Σαφώς δεν άλλαξε άρδην το χαρακτήρα ούτε τη συμπεριφορά του. Ωστόσο μπόρεσε να διαχειριστεί καλύτερα, με λιγότερα προβλήματα, τις σχέσεις του με τους δασκάλους του.
Το ερώτημα που θετω πλέον στον εαυτό μου είναι αν προβληματικός ήταν εκείνος ή εμείς που δεν μπορούσαμε να κάνουμε το αυτονόητο. Να τον πλησιάσουμε και να διαμορφώσουμε μαζί του ένα συμβόλαιο συνεργασίας και ειρηνικής συνύπαρξης.
Η απάντηση ας δοθεί από τον καθένα από εσάς.
ΥΓ. Με αφορμή αυτήν την περίπτωση διάβασα ξανά βιβλιογραφία παιδαγωγικών, διαχείρισης προβλημάτων σχολικής τάξης κά. Έβλεπα πως δεν μπορούσα να αυτοσχεδιάζω αντιμετωπίζοντας μια παιδική προσωπικότητα.

Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2012

Ο δάσκαλος ως λυτρωτής

Είναι αρκετό για να πορευθεί το ελληνικό σχολειό μπροστά να ανταποκρίνεται κάθε λειτουργός του στα καθήκοντά του. Αυτό αρκεί κατά τους πιο συνετούς και προσγειωμένους αναλυτές. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η ζωή ζητά από τον εκπαιδευτικό να γίνει Δάσκαλος, γονιός, ασπίδα, αγκαλιά και χάδι μαζί. Λίγοι είναι αυτοί που έχουν την τύχη να λειτουργήσουν έτσι. Δεν το αποφασίζουν οι ίδιοι. Η ζωή η ίδια τούς το επιβάλλει.
Σε κάποιο σχολειό της ελλαδικής επικράτειας μια ομάδα εκπαιδευτικών λειτουργεί με διάθεση, με φαντασία, με όρεξη, με θυσίες για το καλό των μαθητών, που δεν είναι άλλο από την καλλιέργειά τους. Μια από αυτές τις δασκάλες τελείωνε ένα μεσημέρι την έβδομη ώρα της, όταν ένα δωδεκάχρονο παιδί τής ζήτησε να βγουν μια βόλτα στην αυλή. Με προθυμία η δασκάλα ακολούθησε το παιδί κι όταν απομακρύνθηκαν αρκετά, το μικρό κορίτσι έσφιξε το χέρι της δασκάλας της, για να βγάλει δυο λέξεις από το στόμα του: -Σώσε μας!
Τα δυο αδέλφια, όπως εκμυστηρεύτηκε το κορίτσι, κακοποιούνταν σωματικά ακόμη και σεξουαλικά από μέλη της οικογένειας και το παιδί μόνο στη δασκάλα του μπορούσε να απευθυνθεί. Αυτή η στιγμή ήταν για την εκπαιδευτικό η πιο συγκινητική και συνάμα η πιο δύσκολη στιγμή της σταδιοδρομίας της.
Αμέσως κινητοποίησε τη διεύθυνση και τους συναδέλφους και ειδοποίησαν την αστυνομία. Έγινε η καταγγελία και τα παιδιά οδηγήθηκαν από την αστυνομία σε παιδικό νοσηλευτικό ίδρυμα, για να βοηθηθούν και να μεθοδευτεί η περαιτέρω φροντίδα τους.
Στο νοσοκομείο οι εκπαιδευτικοί που αποτελούσαν μια μικρή αλλά θαυματουργή ομάδα πρόσεχαν και συντρόφευαν τα παιδιά με ημερήσιες βάρδιες αμέσως μετά το σχολικό πρόγραμμα. Έπρεπε τα παιδιά να μη μένουν μόνα, να νιώθουν πως είχαν κοντά τους κάποιους δικούς τους ανθρώπους και να προστατεύονται από τυχόν ανεπιθύμητες επισκέψεις συγγενών, που είχαν δικαστικά απαγορευτεί.
Τα παιδιά αυτά σώθηκαν. Αποκαταστάθηκαν κοντά σε συγγενικό πρόσωπο και ζουν σήμερα με τον εφιάλτη απλώς στη μνήμη τους.
Οι άνθρωποι αυτοί, οι δάσκαλοι αυτοί είναι η ελπίδα που έχει η ελληνική κοινωνία για να ονειρεύεται ένα πιο ευοίωνο αύριο. Λίγοι αρκούν σε κάθε σχολείο, για να αλλάξει το κλίμα. Δυο-τρεις είναι αρκετοί, για να επιβάλουν την κουλτούρα της προσφοράς. Αρκετοί θα ακολουθήσουν και θα υποστηρίξουν. Έτσι αλλάζει ένα σχολείο και μετατρέπεται από δημόσια υπηρεσία σε φωλιά διαπαιδαγώγησης ΑΝΘΡΩΠΩΝ.