Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2007

από την καλαμαριέρα στην ανακύκλωση

Ο μικρός Χ της καλαμαριέρας έζησε σχολικό βίο παράλληλο με τον Κ. τον ποντιακής καταγωγής μαθητή μας. Να η ιστορία του Κ.
......................................................
Έμπαινα στην αίθουσα του Συλλόγου Διδασκόντων στο δεύτερο διάλειμμα, όταν συνειδητοποίησα έντονη ανησυχία, αναβρασμό θα έλεγα των συναδέλφων. Μπορεί η πλειονότητα των Συλλόγου να ήταν γυναίκες, μα μόνο αδύναμες και ανίσχυρες δεν ήταν. Το αντίθετο μάλιστα. Γι' αυτό και η ανησυχία τους γρήγορα μεταδόθηκε και σε μένα. Θέλησα να μάθω τι είχε συμβεί.
Επρόκειτο λοιπόν να μετεγγραφεί στο σχολείο μας ένας μαθητής γειτονικού γυμνασίου ο οποίος είχε χτυπήσει τη γυμνασιάρχισσα και διώχτηκε οριστικά από το σχολείο του. Δε συνηθίζω να φοβάμαι τους μαθητές, όχι επειδή είμαι ατρόμητος, αλλά επειδή ποτέ μέχρι τώρα δεν έχω συναντήσει μαθητή που να μου προκαλέσει φόβο. Λύπη και αγωνία συχνά νιώθω για μαθητές, αλλά φόβο ακόμη ποτέ. Ήταν ίσως και το επώνυμό του, που θύμιζε γνωστό δοκιμιογράφο, το οποίο με προδιέθετε θετικά απέναντί του. Πρότεινα να περιμένουμε το ...κακοποιό στοιχείο και να του εξηγήσουμε τους κανόνες του σχολείου και την υποχρέωσή του να συμμορφωθεί με αυτούς.
Την επόμενη μέρα ήρθε ο περί ου ο λόγος. Επρόκειτο για ένα βραχύσωμο αγοράκι που ήρθε γεμάτο φόβο και λύπη. Τον υποδεχτήκαμε και του εξηγήσαμε τους κανονισμούς του σχολείου.
Πέρασαν μερικές μέρες και δε δημιούργησε κανένα πρόβλημα. Ήταν από τους πιο ήσυχους. Τότε σκέφτηκα να τον ρωτήσω τι είχε συμβεί στο παλιό του σχολείο και μου διηγήθηκε τα εξής: Κάποιος συμμαθητής του είχε χάσει ένα μικρό χρηματικό ποσό και αποδόθηκε σε εκείνον η κλοπή. Τον κάλεσε η διεύθυνση όχι για να τον ρωτήσει, αλλά για να τον τιμωρήσει. Ο μικρός Κ. είπε πως δεν είχε πάρει τα χρήματα και ότι θα το έλεγε, αν το είχε κάνει. Η διεύθυνση τον αποκάλεσε θρασύδειλο ψεύτη και κλεφτρόνι. Τότε ο μικρός Κ. χτύπησε το χέρι του στο τραπέζι φωνάζοντας πως ήταν φτωχός αλλά όχι κλέφτης ούτε ψεύτης. Η διεύθυνση εξέλαβε αυτήν την ιερή οργή σαν ομολογία και πρότεινε και επέβαλε την οριστική του αποβολή από το σχολείο.
Του εξήγησα πως πιστεύω ότι ήταν αθώος και του ζήτησα να ξεχάσει αυτήν την αδικία. Του ζήτησα επίσης να μου αναφέρει όποια τυχόν προβλήματα αντιμετωπίζει στο σχολείο μας.
Οι μέρες πέρναγαν χωρίς κανένα πρόβλημα. Κι όταν κάνοντας εφημερία στην αυλή αποφάσισα να δείξω στους μαθητές ότι δεν πετάμε οτιδήποτε κάτω αλλά στα καλάθια, πήρα δέκα γάντια μιας χρήσης από το κυλικείο, τα έβαλα στην τσέπη και άρχισα να μαζεύω σκουπίδια από την αυλή. Ήρθαν δεκάδες παιδιά να βοηθήσουν. Μοίρασα όλα τα γάντια που είχα στην τσέπη και έστειλα να φέρουν και άλλα από το κυλικείο.
Ο πρώτος που ζήτησε γάντι ήταν ο μικρός Κ. Ας είναι υγιής και ευτυχισμένος, όπου κι αν είναι.

Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2007

Η καλαμαριέρα

Ο Χ είχε χάσει τη μητέρα του. Λένε πως τα παιδιά ορφανεύουν κυρίως από μάνα και για τον Χ ίσχυε απόλυτα. Είχε μια μόνιμη θλίψη στο πρόσωπό του, ακόμα κι όταν χαμογελούσε, ήταν πάντα λιγομίλητος και ξεχώριζε από τα υπόλοιπα παιδιά, γιατί ήταν αφύσικα ήσυχος και υπάκουος. Όλοι οι καθηγητές του τον είχαν "υιοθετήσει" κατά κάποιον τρόπο και, χωρίς να συνεννοηθούν, ο καθένας με τον τρόπο του, προσπαθούσαν να του δώσουν χαρά, να τον βγάλουν από τη θλίψη του.
Εκείνη τη μέρα τα είχαν καταφέρει. Ο Χ είχε τον κεντρικό ρόλο σε μια πολύ επιτυχημένη σχολική παράσταση. Ήταν απίστευτα καλός. Η αίθουσα εκδηλώσεων γεμάτη κόσμο και το ζεστό χειροκρότημα τον είχε κάνει να λάμπει πάνω στη σκηνή.
Φαίνεται όμως πως τίποτε δεν είναι τέλειο. Ένας καθηγητής που δεν είχε μπει καν στον κόπο να έρθει στη σχολική παράσταση, μπήκε στην αίθουσα λίγο πριν αποχωρήσουν οι ηθοποιοί από τη σκηνή και άρχισε να φωνάζει έξαλλος στον Χ: "Κλέφτη, γιατί μου έκλεψες την καλαμαριέρα; Το ξέρω εσύ την πήρες μην το αρνείσαι!" Κι άλλα παρόμοια. Ο Χ κατάχλωμος να προσπαθεί να ψελλίσει ένα: "Μα, δεν πήρα τίποτα κύριε" Όλοι οι υπόλοιποι στήλες άλατος. Σαν να είχαν μαρμαρώσει από το άγγιγμα της Μέδουσας!
Σε λίγο στα παρασκήνια ο Χ να κλαίει σαν μωρό, 18 χρονών παλικάρι, και να λέει στην υπεύθυνη της παράστασης: "Κυρία, δεν με έχει πει κανένας κλέφτη μέχρι τώρα, δεν είμαι κλέφτης!" Και η υπεύθυνη της παράστασης να βγαίνει στο δρόμο, να διαγράφει μονοκοντυλιά όποια αγωγή διέθετε και να ξεστομίζει στο δράστη βρισιές, που δεν ήξερε καν ότι γνώριζε, για πρώτη φορά στη ζωή της.
Αυτή ήταν η δεύτερη παράσταση, του δρόμου και είχε σχεδόν τους ίδιους θεατές.
Ο επίλογος γράφτηκε με τον δράστη να πηγαίνει στο σπίτι του μαθητή, για να ψάξει, να ανακαλύπτει ότι τελικά δεν του έκλεψε κανείς την καλαμαριέρα, αλλά την είχε παρασύρει παρακάτω η θάλασσα και να γλιτώνει τη μήνυση από τον συνετό πατέρα του παιδιού, παρόλο που προσφέρθηκαν πολλοί για μάρτυρες κατηγορίας.
Ακόμα όμως αυτή η παράσταση έχει μείνει αδικαίωτη. Αυτό το χειροκρότημα που κλάπηκε ζήτησε και πήρε εκδίκηση μ' αυτή την καταγραφή.

Μια αλγεινή περίπτωση


Στο Σάββα,
που ζούσε με το βιοπαλαιστή πατέρα του
σε ένα παρατημένο βαγόνι,
στο οποίο χωρούσαν όλα τους τα υπάρχοντα
εκτός από την καρδιά του
Φτωχογειτονιά. Φτωχομαχαλάδες, αν θέλουμε να ακριβολογήσουμε. Οι λίγες εξαιρέσεις πολυτελών οικιών συνιστούσαν πρόδηλη παραφωνία. Τα παιδιά του γυμνασίου με τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα που συνεπάγεται η συγκεκριμένη κοινωνική κατάσταση. Αγνές ψυχές, καλοσύνη απέραντη κι αγρίμια στο διάλειμμα. Σ' ένα υποβαθμισμένο φυσικό περιβάλλον ένιωθες πως ήθελαν να παίξουν πολλαπλάσιες ώρες, βιάζονταν, γιατί ίσως αντιλαμβάνονταν ότι η ζωή είναι σύντομη. Προσλαμβάνουσες παραστάσεις πολύ φτωχές, που καθιστούσαν το χρέος των διδασκόντων βαρύ, βαρύτατο. Από αυτήν την άποψη τα παιδιά ήταν ομολογουμένως τυχερά. Οι διδάσκοντες ήταν εξαιρετικοί, αφοσιωμένοι στο έργο τους με μια ιεραποστολική διάθεση. Πλην δύο εξαιρέσεων. Η μια ήταν το πρόσωπο που τυπικά ηγούνταν του σχολείου, γιατί ουσιαστικά το σχολείο το στήριζε και το κυβερνούσε άριστα ο Σύλλογος Διδασκόντων και η Υποδιευθύντρια.
Το άλλο πρόσωπο ήταν φιλόλογος. Όταν στη Β΄ Γυμνασίου ο διδάσκων προσπάθησε να συνδέσει τη Ρωμαϊκή ιστορία με τη Βυζαντινή, τα παιδιά τον κοιτούσαν αμήχανα. Πλήρης άγνοια. Η συζήτηση έβγαλε την "είδηση". Νεοδιόριστος ο φιλόλογος, αν και όχι νέος, έμαθε πως όλη την προηγούμενη χρονιά τα παιδιά δεν είχαν διδαχτεί ιστορία. Κάποτε, όταν ένας γονιός διαμαρτυρήθηκε γύρω στο Δεκέμβρη, ο "φιλόλογος" μέσα σε μια διδακτική ώρα δίδαξε 75 σελίδες: από την 11 έφτασε στην 85. Βέβαια, δεν ξαναδιδάχτηκαν ιστορία εκείνη τη χρονιά, γιατί κανείς γονιός δε διαμαρτυρήθηκε για δεύτερη φορά. Απλώς η εξέταση του Μαΐου έγινε κανονικά: επί της διδαχθείσης, δηλαδή επί των σελίδων 5-200.
Νέα έκπληξη περίμενε το φιλόλογο στο μάθημα της Γλώσσας. Όλη τη χρονιά είχαν γράψει μία έκθεση και δεν είχε βαθμολογηθεί ούτε αυτή.
Μα τι έκανε όλη τη χρονιά τόσες ώρες την εβδομάδα σε ένα τμήμα; θα αναρωτηθεί κανείς. Ο φιλόλογος ρώτησε και έμαθε.
Η διεύθυνση ερχόταν 10.45 και έφευγε πριν από τις 12.00. Άρα η ώρα προσέλευσης του περί ου ο λόγος ήταν 10.30 με 10.45. Βέβαια χωρίς καφέ δεν μπορούσε να λειτουργήσει. Επομένως μέχρι τις 11.30 έπινε τον καφέ του, για να ξυπνήσει. Έπειτα έφευγε η διεύθυνση και επομένως μπορούσε και εκείνος να σκεφτεί ελεύθερα αν θα έμπαινε στην τάξη ή στο αυτοκίνητό του.
Καμιά φορά, όταν τον ρωτούσαν οι συνάδελφοι γιατί άργησε, απαντούσε με γλαφυρότητα: Μου έκανε οτοστόπ μια ξένη. Μπορούσα να μην την εξυπηρετήσω; Χα χα!

Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2007

Για όλα έφταιγε...το χαμόγελο.

Η Ειρήνη ήταν μια μέτρια μαθήτρια. Η φιλόλογος την είχε για τρίτη χρονιά στο λύκειο, στην έκθεση, και ποτέ δεν έγραψε κάτι που να αξίζει πάνω από 16. Συνήθως στην έκθεση οι αλλαγές προς το καλύτερο γίνονται αργά, βασανιστικά αργά, αν γίνουν και ποτέ εξ ολοκλήρου. Έτσι εκείνη τη μέρα που η Ειρήνη έφερε από το σπίτι μια έκθεση τουλάχιστον για 18, η καθηγήτρια της έγραψε από κάτω ένα κομψό: "ξένης χειρός όζει" και δεν μπήκε στον κόπο να το διορθώσει, χωρίς όμως να δώσει και συνέχεια. Όταν όμως η Ειρήνη ζήτησε το λόγο και επέμενε ότι ήταν δικό της, η φιλόλογος ξέχασε την κομψή διατύπωση και έγινε έξαλλη: "Δεν φτάνει, που εκμεταλλεύτηκες την εμπιστοσύνη μου, που σας αφήνω να γράφετε σπίτι, για να μπορώ εδώ να αξιοποιώ το χρόνο για μάθημα, αλλά έχεις και το θράσος να επιμένεις! Λες και δεν είμαι σε θέση να καταλάβω ότι αυτό δεν είναι δικό σου, μετά από 2 χρόνια που διαβάζω τις εκθέσεις σου!"
Η Ειρήνη ήταν ένα έντιμο πλάσμα, θα έπρεπε να την είχε πιστέψει, έστω να της δώσει το τεκμήριο της αμφιβολίας, και η εν λόγω καθηγήτρια δεν ήταν και το άκρον άωτον της στενοκεφαλιάς, αλλά εκείνη τη στιγμή, θα έβαζε το χέρι της στη φωτιά πως δεν ήταν το χέρι της Ειρήνης που έγραψε την έκθεση ή μάλλον το μυαλό της. Γιατί;
Γιατί όλη αυτή την ώρα που διαπληκτίζονταν, το τέρας είχε ένα τόσο ευτυχισμένο χαμόγελο, λες και είχε κερδίσει το λότο. "Κυρία, με αδικείτε" Κι ήταν σαν να έλεγε "Κυρία, ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια"
Στην πορεία αποδείχτηκε πέρα για πέρα ότι την είχε αδικήσει. Οι εκθέσεις της δεν έπεσαν κάτω από 18 όλη την υπόλοιπη χρονιά και η Ειρήνη κατάφερε να περάσει με άνεση στη σχολή που ήθελε και μάλιστα χωρίς φροντιστήριο, που έτσι κι αλλιώς δεν υπήρχε εκεί.
Με τη δεύτερη καλή έκθεση που έδωσε, στο σχολείο αυτή τη φορά, η καθηγήτρια την κάλεσε και της ζήτησε συγνώμη, συνειδητοποιώντας, όπως έλεγαν οι φιλόσοφοι του διαλεκτικού υλισμού, ότι οι ποιοτικές μεταβολές συντελούνται πολλές φορές ξαφνικά, αφού έχουν "συσσωρευτεί" μακροχρόνιες ποσοτικές μεταβολές. Δεν τα είπε αυτά στο παιδί που δέχτηκε τη συγνώμη της με το ίδιο θριαμβευτικό χαμόγελο. "Μα, βρε κορίτσι μου, φταις κι εσύ, εγώ ήμουν έξαλλη, σου έλεγα τα χειρότερα κι εσύ χαμογελούσες σαν να με κορόιδευες!"
"Δεν σας κορόιδευα, κυρία, είχα τρελαθεί από τη χαρά μου, που δεν με πιστεύατε, ήταν η καλύτερη απόδειξη ότι είχα γράψει καλά!"

Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2007

μια γλυκιά θύμηση

Ο καθένας από εμάς, τους εκπαιδευτικούς, έχουμε να θυμόμαστε εικόνες αλγεινές μα και γλυκές, πολύ γλυκές από ανθρώπους με τους οποίους ανταμώσαμε στα σχολειά μας. Ο Αντρέας -ας κάνουμε μιαν εξαίρεση στην ανωνυμία γι' αυτόν το γλυκό άνθρωπο- συνιστά μια φιγούρα που εντυπώνεται στην καρδιά κάθε παιδιού, γονιού και ασφαλώς εκπαιδευτικού.
Μειλίχιος, διαθέσιμος σε κάθε μου ανάγκη, αυστηρός μα και δίκαιος προς συναδέλφους και μαθητές. Τόσο δίκαιος, ώστε παρά την αυστηρότητα και το βαρύ του χαρακτήρα κανείς μα κανείς μαθητής δεν είπε για κείνον λέξη αρνητική. Μοναχικός στη ζωή, γιατί μάλλον τέτοια καλοσύνη, όταν τη συναντάς, σε μαγνητίζει και σε φοβίζει με το μεγαλείο της. Σοφός, με πολύπτυχη σοφία, με ευρυμάθεια που υπερβαίνει το γνωστικό του αντικείμενο, μπορεί να συζητά κάλλιστα για θέματα φιλολογικά, φιλοσοφικά μα και θετικών επιστημών, που είναι το χωράφι του.
Πριν καθιερωθεί η Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη, ο Ανδρέας έδινε ραντεβού για μάθημα με τους μαθητές στις 7.00 το πρωί στο σχολείο και η παρουσία των μαθητών ήταν πολυπληθής. Καμιά κούραση, καμιά δικαιολογία δεν κράταγε τους μαθητές μακριά από το πρωινό αυτό μάθημα.
Για την ανακύκλωση του σχολείου, την οποία αναλαμβάνει πολλά χρόνια, ενεργεί μεθοδικά, υπεύθυνα και αποδοτικά. Κάθε τόσο έμπαινε στο Γραφείο των Διδασκόντων με ένα λεξικό ή ένα-δυο θεμελιώδη βιβλία για το φιλόλογο ή το μαθηματικό. Ήταν η αμοιβή από την ανακύκλωση που είχε μόλις παραδώσει. Όλα τα χρήματα της ανακύκλωσης γίνονταν βιβλία για τη βιβλιοθήκη του σχολείου, η οποία τώρα πλέον είναι ιδιαίτερα πλούσια.
Άνθρωπος με δυσεύρετα φιλολογικά βιβλία στην προσωπική του βιβλιοθήκη, ήταν πρόθυμος να σου δανείσει ένα τεύχος της Νέας Παιδείας που σου έλειπε, για να το αναπαραγάγεις.
Σεμνός και αρχοντικός ταυτόχρονα ο Ανδρέας είναι για τους συναδέλφους ένα γερό αγκωνάρι, για να στηριχτείς. Και κυρίως, για να στηριχτεί πάνω του η δημόσια ταλαιπωρημένη εκπαίδευση, για να ξανάβρει τον ανασασμό της.
Αδελφέ μου Ανδρέα, σε ασπάζομαι με περηφάνια που σε συνάντησα και με ευγνωμοσύνη για όσα μου προσέφερες. Από τα μύχια της ψυχής μου πηγάζει η ευχή να είσαι πάντα υγιής και να αργήσεις να αφήσεις το σχολειό σου. Στο εικονοστάσιο των αγαπημένων μου συναδέλφων κατέχεις κεντρική και περίοπτη θέση.
Να είσαι ευλογημένος.