Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου 2010

Μια κολόνα του δημόσιου σχολείου

Μυκτηρίζω συχνά τους ανεύθυνους, τους ράθυμους, τα άχθη αρούρης που λυμαίνονται το πολύπαθο σώμα της δημόσιας εκπαίδευσης. Και το κάνω, γιατί φοβάμαι πως αυτοί οι άνθρωποι, πολλοί αλλά όχι οι περισσότεροι, θα οδηγήσουν τα σχολεία στην αγκαλιά των ιδιωτών που αγοράζουν τα θέματα του ΙΒ, του πτυχίου που πήρε ο γιος της Υπουργού Παιδείας, για να σπουδάσει στο εξωτερικό, για να εκλεγεί βουλευτής σε δέκα χρόνια.
Όμως στο δημόσιο σχολειό εργάζονται άνθρωποι που αξίζουν το σεβασμό και την ευγνωμοσύνη μας. Για έναν τέτοιο θα σας μιλήσω απόψε, αυτήν την παγερή βραδιά, για να σας ζεστάνω.
Πρόκειται για μια νεαρή φιλόλογο, που διορίστηκε πριν 4 περίπου χρόνια με τον ΑΣΕΠ, μητέρα και σύζυγο με αυξημένα οικογενειακά καθήκοντα. Ωστόσο η νεαρή αυτή συναδέλφισσα
έχει επιμορφωθεί στις ΤΠΕ β΄ επιπέδου,
έχει την ευθύνη της ηλεκτρονικής διαχείρισης του σχολείου της,
είναι υποδιευθύντρια στο λύκειό της,
είναι υπεύθυνη για τα μισθολογικά του σχολείου,
έχει διοργανώσει λέσχη ανάγνωσης ορισμένα απογεύματα για τους μαθητές της στο σχολείο της και
συμμετέχει στο Πρόγραμμα "Εκπαίδευση και θέατρο" (διδασκαλία θεατρικού έργου και άλλες δράσεις) της Διεύθυνσης Ανατολικής Αττικής.
Αν και νέα στην εκπαίδευση, πήγε πέρυσι στο Βαθμολογικό και διόρθωσε Λογοτεχνία Κατεύθυνσης με τόση επιμέλεια και υπευθυνότητα, ώστε αφιέρωσε δύο μέρες για 25 γραπτά. Και πήγε στο Βαθμολογικό, που είναι πολύ μακριά από το σπίτι της, τράκαρε μάλιστα και χρεώθηκε πολλά χρήματα για να επισκευάσει το αυτοκίνητο, αλλά στο Βαθμολογικό συνέχισε να πηγαίνει με ταξί και μέσα μαζικής μεταφοράς, για να βοηθήσει τη δημόσια εκπαίδευση.
Αγαπημένη συναδέλφισσα, δεν με γνωρίζεις όπως κι εγώ δεν σε γνωρίζω προσωπικά. Όμως όλα αυτά που πληροφορήθηκα και ανέφερα πιο πάνω μού επιτρέπουν να συγκινούμαι και να ελπίζω ότι το δημόσιο σχολειό θα πετύχει αυτό που χρειαζόμαστε όλοι και κυρίως οι φτωχότερες τάξεις του ελληνικού λαού. Και θα πετύχει, γιατί υπάρχουν εκπαιδευτικοί σαν και σένα, που αμείβονται ελάχιστα, αλλά αγωνίζονται με πίστη και ιερή ευλάβεια για τη Νίκη της δημόσιας εκπαίδευσης.
Σε ευχαριστούμε, αξιομίμητη συναδέλφισσα.

Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010

Καθαρίζοντας προθήκες εμπορικών

Στην πολυετή διδασκαλία της Έκθεσης συνάντησα χιλιάδες μαθητές, τους οποίους

θυμάμαι, άλλους περισσότερο κι άλλους λιγότερο. Ελπίζω να με θυμούνται κι εκείνοι κάπως.
Μερικοί ωστόσο μαθητές παίρνουν μια ξεχωριστή θέση στη μνήμη μας για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Να ένας από αυτούς.
Ήταν πιο μεγάλος από εμένα. 5-10 χρόνια μεγαλύτερος. Ήρθε στο φροντιστήριο και ζήτησε να ξεκινήσει μαθήματα για τη φιλοσοφική σχολή. Μου είπε πως δούλευε καθαρίζοντας προθήκες στους κεντρικούς δρόμους του Πειραιά.
Ξεκινήσαμε λοιπόν και την επόμενη εβδομάδα μού παρέδωσε την πρώτη του έκθεση. Ήταν ένα άκρως ενδιαφέρον κείμενο με πολύ συναισθηματισμό, πολλές ιδιαίτερες απόψεις, ένα βαθιά χωνεμένο θρησκευτικό συναίσθημα και γλώσσα πλούσια αλλά αναρχική σε ύφος, σύνταξη, ακομη και λεξιλόγιο. Του παρουσίασα λοιπόν κατά τη διόρθωση τα αδύνατα σημεία του γραπτού του, του εξήγησα πόσο αμφίβολη είναι η επιτυχία του, αν δεν αποβάλει τα πιο χτυπητά τουλάχιστον από τα σημεία αυτά του ιδιαίτερου, του προσωπικού ύφους και τρόπου γραφής και τον οδήγησα -δυστυχώς- στην απόφαση να εγκαταλείψει την προσπάθεια.
-Δεν μπορώ, δάσκαλε, να μπω σε τέτοια καλούπια. Δεν μπορώ να μη γράφω λεύτερα.

Αυτά είναι τα έργα μας, δυστυχώς, ημών των φιλολόγων και εν γένει των εκπαιδευτικών.

Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2010

Δολοφονώντας την έμπνευση

H Γεωργία ήταν μαθήτριά μου τον πρώτο καιρό που δίδασκα σε κάποιο αθηναϊκό φροντιστήριο. Την παρέλαβα "αποτυχούσα" στις πανελλήνιες, λόγω της έκθεσης, και την βοήθησα να περάσει στη Φιλοσοφική. Τι συνέβαινε λοιπόν με τη Γεωργία; Ποια ήταν η δυσκολία της στην έκθεση; Μάλλον το αντίθετο συνέβαινε. Η έκθεση τα είχε βρει σκούρα μαζί της,αφού ήταν ένα πληθωρικό πλάσμα, με γραφή που δεν είχε μπει ποτέ σε καλούπια εκθεσιακά, αλλά πέταγε ελεύθερη και ασύδοτη σε λογοτεχνικά και φιλοσοφικά μονοπάτια. Είδα κι έπαθα να την καλουπώσω και στο τέλος τα κατάφερα. Υπέταξα τις εκφραστικές της δυνατότητες στις απαιτήσεις των εξετάσεων, την έμαθα να λειαίνει τις γωνίες των απόψεών της, να δομεί το λόγο της κατά τα πρότυπα των έγκριτων δοκιμιογράφων και τα κατάφερα να... σκοτώσω κάθε ζωντανή πνοή μέσα στη γραφή της. Έτσι, η επιστήμη της φιλολογίας κέρδισε μια άξια θεραπαινίδα, αλλά ίσως έχασε η λογοτεχνία ένα πολλά υποσχόμενο φυντανάκι. Και η ίδια δεν μου χαρίστηκε. Σε ευχαριστήριο γράμμα της, μαζί με τις θερμές ευχαριστίες μου έβαλε και το "καρφάκι": Δεν είχε πια έμπνευση να γράψει. Το πήρα κάπως ελαφριά τότε και την πείραξα με την ίδια νεανική αναίδεια, άλλωστε λίγα χρόνια μας χώριζαν.
Στην πορεία όμως, αυτό το ατίθασο πλάσμα στοίχειωσε τις τάξεις που δίδασκα έκθεση και δεν με άφηνε να επιδοθώ απερίσπαστη στο θεάρεστο έργο μου, του καλουπώματος. Πάντα προσπαθούσα να κόβω λιγότερα ζωτικά στοιχεία του λόγου των μαθητών μου, για να τους προσαρμόσω στην προκρούστεια κλίνη της μεθοδολογίας μου. Έμαθα σιγά σιγά να επιτρέπω στη δική τους σκέψη, στο δικό τους λόγο, στη δική τους δομή, να ανθίζουν και όπου αυτό δεν ήταν συμβατό με τις προδιαγραφές των εξετάσεων, τουλάχιστον είχα τύψεις για το...αίμα που έρρεε.
Άραγε πού να βρίσκεται τώρα η Γεωργία; Ξαναβρήκε την έμπνευσή της; Κατάφερε έστω να προφυλάξει τους δικούς της μαθητές από το ίδιο έγκλημα;

Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2010

Ο αδύναμος κρίκος

Ήταν πολύ αυστηρός καθηγητής. Η παρουσία του και μόνο αρκούσε για να σταματήσει απότομα κάθε συζήτηση, κάθε αστείο, να σβήσει κάθε χαμόγελο των μαθητών του. Πού να τολμήσουν να ξεστομίσουν και βρισιά σαν κι αυτές που γίνονται ψωμοτύρι στα στόματα όλων των παιδιών σήμερα!
Κι όμως, συνέβη.
Έξω από το σχολείο,μια μικρή παρέα αγοριών, ενώ περίμεναν να κτυπήσει το πρωινό κουδούνι, για να μπουν στο προαύλιο, συζητούσαν αμέριμνα. Τότε, ο κ. καθηγητής ήρθε πίσω τους χωρίς να τον προσέξουν και άκουσε μια βρισιά που έλεγαν μεταξύ τους. Έγινε έξαλλος και άρχισε να τους ρωτάει ποιος το είπε αυτό. Φυσικά, αρνήθηκαν να του πούνε. Απευθύνεται τότε σε ένα μαθητή και του λέει: "Αν μέχρι το μεσημέρι, δεν έρθεις στο γραφείο να μου πεις ποιος το είπε, θα τιμωρηθείς εσύ με αποβολή". Το παιδί έγινε κατακίτρινο.Ήταν ένα ορφανό από πατέρα αγόρι, δειλό και μαζεμένο, πραγματικά ο...αδύνατος κρίκος της παρέας. Ήξερε ο κ.καθηγητής πού απευθυνόταν.
Εκείνο που δεν ήξερε όμως ήταν ότι η παρέα των αγοριών δεν θα άφηνε στο έλεός του το φίλο τους. Στα γρήγορα μαζεύτηκαν και συζήτησαν συνωμοτικά. Μετά από λίγο, ένας άλλος μαθητής από την ίδια ομάδα ανέβηκε στο γραφείο και παραδέχτηκε ότι εκείνος είπε τη βρισιά. Έλα όμως που αυτό το παιδί είχε έναν μπαμπά κομμάτι ζόρικο, που δεν χαμπάριαζε από αυστηρούς κύριους καθηγητές και τα ρέστα! Άλλωστε, είχε ήδη συγκρουστεί με τον κ.καθηγητή για κάποιον άλλο λόγο και ο κακόμοιρος καθόλου δεν διακινδύνευε να βρεθεί πάλι στο στόχαστρο του νταή μπαμπά. Γι' αυτό, όταν ομολόγησε ο μαθητής την πράξη του, τον έστειλε στα γρήγορα στην τάξη του, λέγοντας: "Καλά,καλά, φρόντισε να μην το ξανακάνεις." Ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Μόνο η απορία μιας νεαρής συναδέλφου που προβοκατόρικα ρώτησε: "Μα, γιατί δεν τον τιμωρήσατε; Είστε πολύ επιεικής! Μια αποβολή του χρειάζοταν οπωσδήποτε!"

Πέμπτη 26 Αυγούστου 2010

Ένας μαθητής από τους τελευταίους

Κάποτε υπήρχαν κακοί μαθητές. Χωρίς άλλους προσδιορισμούς: με μαθησιακές δυσκολίες, με ελλιπή κίνητρα, από στερημένο πνευματικά και κοινωνικά περιβάλλον, με οικογενειακά προβλήματα, με προβλήματα συμπεριφοράς κ.ο.κ.
Ένα τυπικό δείγμα ενός τέτοιου μαθητή ήταν ο Πέτρος. Από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού έδειξε αδιαφορία για το σχολείο και μεγάλο ενδιαφέρον για το παιχνίδι, τις σκανταλιές, τις αγροτικές εργασίες κι ό,τι άλλο δεν ήθελε τετράδιο, μολύβι, γόμα.
Η μόνη...εργασιακή σχέση που είχε με το σχολείο ήταν η μεταφορά της βαριάς του σάκας και μάλιστα σε μεγάλη απόσταση, πάνω από μία ώρα πεζοπορία. Μετά δεν ήθελε πάρε δώσε μαζί της, την άφηνε να τον περιμένει υπομονετικά μέχρι την άλλη μέρα το πρωί. Οι δικοί του μεταχειρίζονταν κάθε μέσο για να τον συνετίσουν, αλλά, επειδή ο πατέρας του ήταν ναυτικός και απουσίαζε τον περισσότερο καιρό, κατάφερνε να ξεφεύγει από τη μητρική εξουσία, πολύ πιο εύκολα.
Οι δάσκαλοί του εκείνα τα χρόνια είχαν ως μόνη...θεραπεία για το είδος του το πολύ ξύλο και στην περίπτωσή του, ξεκίνησαν πολύ νωρίς την εφαρμογή του. Αυτό όμως το ζόρικο αγοράκι δεν συνεργάστηκε και μια μέρα, κατά τη διάρκεια μιας "θεραπευτικής" συνάντησης, ανταπέδωσε κι αυτός και με το παραπάνω το ξύλο, μετατρέποντας σε μπάλα ποδοσφαίρου την κοιλιά της βάναυσης δασκάλας του.
Αυτό ήταν! Δεν τον ξαναέδειραν, ούτε και ξαναασχολήθηκαν μαζί του, μέχρι να τελειώσει το δημοτικό. Επιπλέον, τον άφησαν και μια χρονιά στην ίδια τάξη. Πέρασε χρυσή ζωή όμως, γιατί τον έστελναν σε όλες τις εξωτερικές δουλειές, να πάρει το φαΐ του δασκάλου από το φούρνο, να πάει στο ταχυδρομείο,να πάει για ψώνια, να σκαλίσει τον κήπο, και όλα τα ωραία της ζωής.
Στο γυμνάσιο, φυσικά, εμφανίστηκε εντελώς αστοιχείωτος κι άρχισε να μένει κάθε χρόνο σε αρκετά μαθήματα. Τη νύφη πάντα πλήρωνε η μεγαλύτερη αδελφή του, που ήταν καλή μαθήτρια, αλλά που ως δασκάλα του τα καλοκαίρια είχε φάει το ξύλο της αρκούδας, για να στρώσει τον ανεπίδεκτο μαθητή της. Ώσπου στην τρίτη γυμνασίου, έμεινε στα μαθηματικά ο Πετράκης και τα πράγματα δυσκόλεψαν, αφού ούτε φροντιστήρια ούτε ιδιαίτερα υπήρχαν τότε και η αδερφή του ήταν πολύ μέτρια στα μαθηματικά.
Και τότε συνέβη το μικρό θαύμα. Ο ανεπίδεκτος μαθητής, που δεν γνώριζε ούτε ότι το 5χ σήμαινε πως δίνω μια τιμή στο χ και το πολλαπλασιάζω επί 5, έγραψε 19 στις εξετάσεις κι από τότε αρίστευε στα μαθηματικά. Με την απειλή ότι θα βγάλει φυλλάδιο και θα μπαρκάρει, αν τον υποχρεώσουν να πάει στο γενικό λύκειο, κατάφερε τους δικούς του να τον στείλουν στο τεχνικό λύκειο στην Αθήνα να σπουδάσει ηλεκτρονικός, που ήταν το όνειρό του. Χωρίς εισαγωγικές μπήκε στο ΤΕΙ ηλεκτρονικών, αποφοίτησε στην ώρα του με πολύ υψηλές επιδόσεις και από τότε ακολουθεί μια πορεία εξαιρετικών επιδόσεων στο δύσκολο τομέα του, της υψηλής τεχνολογίας.
Αυτή η ιστορία αφιερώνεται στους τελευταίους των πανελληνίων, που τόσο θόρυβο προκάλεσαν αυτές τις μέρες.

Πέμπτη 22 Ιουλίου 2010

Ο διευθυντής του Λυκείου και το Lineage

Είναι ένα λύκειο στο κέντρο του Πειραιά, σε πολύ κεντρικό δρόμο, που πρωτοπορεί. Να γιατί. Διοικείται από διευθυντή ειδήμονα στα διαδικτυακά παιχνίδια. Κάποτε μπήκε ένας μαθητής στο γραφείο του, να ζητήσει κάτι, και είδε το λυκειάρχη να παίζει Lineage. Οι άσχετοι με το παιχνίδι αυτό πρέπει να μάθουν ότι δεν μπορείς να παίξεις 10 λεπτά ή 20. Προκαλεί εξάρτηση και εθισμό. Οι Έλληνες λοιπόν φορολογούμενοι πληρώνουν τον κ. Λυκειάρχη να διοικεί το σχολείο του κι εκείνος το συνδυάζει με Lineage.
Ποιος αλήθεια γνωρίζει το διευθυντή-Lineager;
Η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας τον γνωρίζει;

Τρίτη 20 Ιουλίου 2010

Τότε που απέφυγα το εγκεφαλικό επεισόδιο

Κυνηγώ, όπως αρκετοί συνάδελφοι, τα διάφορα σεμινάρια που διοργανώνονται κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Κάποτε δούλευα στο 6ο Λύκειο Περιστερίου υπό τη φωτισμένη ηγεσία της Μάγδας. Στο κτίριο στεγάζεται και ένα ΠΕΚ. Σe αυτό πήγα να παρακολουθήσω την εισήγηση ενός επιμορφωτή που τύχαινε να είναι και συντάκτης ενός βιβλίου ιστορίας των δεσμών.
Προσηνής και καλοπροαίρετος περίμενα να ακούσω κάτι το ωραίον ή έστω κάτι επωφελές.
Ο επιμορφωτής άρχισε να μιλάει για την Κούβα, για τον Κάστρο, για τον Τσε, για τα πετρέλαια του Κόλπου λέγοντας πράγματα σαν τα ακόλουθα:
1) Ο Τσε ήταν συνεργάτης του Κάστρο και τον βοήθησε στην επανάσταση στην Κούβα.
2) Στον περσικό κόλπο οι πόλεμοι γίνονται για τα πετρέλαια.
Παρόμοιες συνταρακτικές αποκαλύψεις ων ουκ έστιν αριθμός.
Άκουγα αρχικά με ηρεμία, ακολούθως με συγκατάβαση, έπειτα με ευγένεια, αλλά σιγά-σιγά η καλλιέργειά μου μου έθεσε ένα δίλημμα: Ή θα τον σκοτώσεις ή θα πάθεις εγκεφαλικό σήμερα.
Δειλός, μοιραίος και άβουλος αντάμα, αποφάσισα να αποχωρήσω.
Έτσι γλίτωσα εγώ το εγκεφαλικό και ο σύμβουλος μπόρεσε να πάρει εφάπαξ.

Δευτέρα 28 Ιουνίου 2010

Μαθήματα στις 28 Ιουνίου

Σήμερα, 28 Ιουνίου, πήγα στο ένα από τα δυο σχολεία μου, στο 1ο Γενικό Λύκειο Αχαρνών, για να συμμετάσχω σε μια συνεδρίαση και για να αποχαιρετήσω τους συναδέλφους μου. Μπαίνοντας στο σχολείο είδα στην πρώτη αίθουσα του ισογείου έναν αγαπημένο μου συνάδελφο, νέο στην ηλικία και καινούριο στο σχολείο, να διδάσκει παιδιά της Α΄ Λυκείου.
Βγήκε στην πόρτα για δευτερόλεπτα, γιατί τον ρώτησα τι κάνει αυτός σε 20 παιδιά που έβλεπα στην τάξη. Του έσφιξα το χέρι και τον άφησα να συνεχίσει.
Στο σχολείο επί τρεις μήνες έλειπε ένας μαθηματικός και τα δύο τμήματα είχαν υπολειφθεί των άλλων στην κάλυψψη της διδακτέας ύλης. Πριν λοιπόν από την ολοκλήρωση των μαθημάτων δυο συνάδελφοι μαθηματικοί πήραν -με δική τους πρωτοβουλία- ώρες από συναδέλφους και προσπάθησαν να καλύψουν την ύλη. Δεν έφτασαν όμως εκείνες οι ώρες και οι συνάδελφοι πρότειναν στα παιδιά να έρθουν και μετά τις εξετάσεις, για να συμπληρώσουν κατά το δυνατό τη διδακτέα ύλη. Σε ποσοστό 50% τα παιδιά ανταποκρίθηκαν.
Τι να πει κανείς για τους συναδέλφους αυτούς; Όταν άλλοι δε διδάσκουν ποτέ, αυτοί διδάσκουν και μετά την έκδοση των αποτελεσμάτων.

Σε τέτοιους ανθρώπους πιστεύω πως θα στηριχτεί το δημόσιο σχολείο. Αρκεί με κάποιον τρόπο οι άλλοι, οι ανεύθυνοι, να περιοριστούν ή να σταλούν ως αποθηκάριοι στον ΟΣΕ, αν η πολιτεία δεν επιθυμεί να τους απολύσει για κοινωνικούς λόγους.

Σάββατο 5 Ιουνίου 2010

Μια εξαίρετη συναδέλφισσα

Σήμερα Σάββατο διόρθωνα από τις 9 και κάτι το πρωί μέχρι τις 4.45. Τότε ολοκλήρωσα τα 25 γραπτά και πήγα να τα παραδώσω. Κατά την παράδοση έγινα μάρτυρας του ακόλουθου περιστατικού. Συναδέλφισσα ήρθε εκείνη την ώρα και κατευθύνθηκε προς τη φύλαξη, για να πάρει ένα πακέτο γραπτών που είχε αφήσει εκεί. Το προσωπικό της γραμματείας τη σταμάτησε και της είπε ότι έπρεπε να υπογράψει, για να πληρωθεί την έξτρα αμοιβή της εργασίας την Κυριακή. Τότε η συναδέλφισσα με μια αθωότητα και μια απίστευτη ταπεινότητα αρνήθηκε λέγοντας πως δε θα μείνει πολλές ώρες, γιατί είχε λίγα μόνο γραπτά. Οι της γραμματείας επέμειναν, αλλά εκείνη συνέχισε προς τη φύλαξη δίνοντας ένα μάθημα σε δημόσιους υπαλλήλους και ένα υπόδειγμα συμπεριφοράς προς εμάς που την καμαρώσαμε λέγοντας πως δεν είμαστε όλοι ίδιοι επιτέλους στη δημοσιοϋπαλληλία.
Συναδέλφισσα, κρατώ την ανωνυμία σου, γιατί ξέρω πως δε θα ήθελες να σε ονοματίσω, και σου στέλνω την ευγνωμοσύνη μας και την εκτίμησή μας.

Παρασκευή 28 Μαΐου 2010

Το μάθημα των μαθητών

Μια ιστορία σήμερα από τον πολύ παλιό καιρό του φροντιστηρίου.
Είχα ένα πολύ καλό τμήμα στην Τρίτη λυκείου, που τους δίδασκα αρχαία ελληνική θεματογραφία. Στο σχολείο στο ίδιο μάθημα είχαν το πιο βαρύ πυροβολικό των φιλολόγων, έναν καθηγητή με μεγάλη υπόληψη και κύρος. Έτσι, όταν μου έφεραν το θέμα που τους είχε βάλει στο διαγώνισμα, δίστασα πολύ πριν τους πω ότι έχω διαφορετική άποψη για ένα δύσκολο συντακτικό φαινόμενο. Διαπίστωσα όμως πως και τα παιδιά είχαν δώσει την ίδια απάντηση με μένα και τους την πήρε λάθος. Δεν βασίστηκα τότε μόνο στη δική μου άποψη, αλλά ζήτησα τα φώτα του έμπειρου φιλολόγου του φροντιστηρίου. Συμφώνησε μαζί μου και τότε οι μαθήτριές μας αποφάσισαν να επιμείνουν στο καθηγητή τους και να του ζητήσουν να θεωρήσει τουλάχιστον και τη δική τους απάντηση ως σωστή. Ανένδοτος εκείνος, τις έδιωξε με σκαιό τρόπο και τις απείλησε με μείωση βαθμολογίας. Τους είπαμε να μην επιμείνουν, δεν θα βρουν άκρη, μόνο τον μπελά τους θα βρουν. Για την ώρα... Μου είπαν αινιγματικά. Θα δείτε, η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο.
Είχαν μάθει ότι η μόνη μαθήτρια που είχε απαντήσει "σωστά" έκανε ιδιαίτερο με τον κύριο καθηγητή και είχε τα θέματα "αγορασμένα". (Ναι υπάρχουν κι αυτές οι κατάπτυστες τακτικές στο δημόσιο σχολείο, δυστυχώς...)
Πέρασε η χρονιά και, όταν πήραν το απολυτήριο τα κορίτσια, (τότε πρώτα τελείωνες το σχολείο και μετά έδινες πανελλήνιες) και, ενώ ο καθηγητής τους συνέχιζε να παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα στη συμμαθήτριά τους για τις πανελλήνιες, παραφύλαξαν κάτω από το σπίτι της, είδαν το αυτοκίνητό του και τον περίμεναν στην είσοδο. Στημένες εκεί, αμίλητες, αγέλαστες, απλώς τον κοίταξαν να περνάει μπροστά τους πελιδνός, ηττημένος...
Του το χρωστούσαμε, κυρία, όχι για το διαγώνισμα και το βαθμό, αλλά γιατί αυτός ο άνθρωπος μας δίδασκε Αντιγόνη μια ολόκληρη χρονιά και μας μίλαγε για ηθικό χρέος και ηθικό ανάστημα. Αυτό που δεν θα του συγχωρήσουμε ποτέ, είναι πως άλλα δίδασκε και άλλα έκανε.

Παρασκευή 21 Μαΐου 2010

Δυο μάτια γεμάτα δάκρυα

Την περασμένη εβδομάδα άρχισαν οι πανελλήνιες εξετάσεις με τη Νεοελληνική Γλώσσα. Ήμουν στις εξετάσεις των Φυσικώς Αδυνάτων ή Φ.Α. Με αυτήν τη γελοιότητα αναφερόμαστε σε ορισμένα παιδιά που διακρίνονται για ξεχωριστά προσόντα και έχουν δυσγραφία, τενοντίτιδα, δυσορθογραφία κτλ. Κάθε άλλο παρά φυσικώς αδύνατοι δεν είναι. Θα τους έλεγα αφύσικα δυνατούς. Για ένα τέτοιο παιδί θα σας μιλήσω.

Είχαμε ήδη εξετάσει πέντε αγόρια και περιμένοντας να έρθει το επόμενο παιδί βγήκα στο διάδρομο, να τεντωθώ λίγο και να ξεμουδιάσω. Στην άλλη άκρη του διαδρόμου, εκεί από όπου έρχονταν τα παιδιά για εξέταση βλέπω να έρχονται ο συνάδελφος του διαδρόμου με ένα κορίτσι. Το κορίτσι σε κάθε πόρτα που συναντούσε έμπαινε λίγο και προσπαθούσε να κρυφτεί. Προφανώς από μένα που με έβλεπε στο τέλος του διαδρόμου να την περιμένω. Φτάνοντας σε εμένα συνέχισε μερικά βήματα ζητώντας με πολλή ευγένεια συγνώμη.
Μπήκα μέσα και κάθισα δίπλα στους δυο συναδέλφους της επιτροπής. Μπήκε λοιπόν και η κοπελιά, κάθισε και αμέσως είδα τα μάτια της να γυαλίζουν και ταχύτατα να γίνονται δυο λεκάνες από δάκρυα. Για δευτερόλεπτα τα δάκρυα στέκονταν στις οφθαλμικές κόγχες και δεν έλεγαν να κυλήσουν.
Βιαστικά και πανκοβλημένος έβγαλα ένα χαρτομάντιλο και της πρόσφερα λέγοντας δυο κουβέντες συμπαράστασης και ακουμπώντας το βραχίονά της.
Με πολλή ευγένεια ζήτησε πάλι συγνώμη και μια μικρή παράταση, για να αρχίσει η εξέταση. Πράγματι ηρέμησε και άρχισε να μας αναπτύσσει το διαγώνισμα. Με το ένα χέρι κρατούσε το τετράδιο και με το άλλο συνόδευε τα λόγια της. Είχε ρητορική δεινότητα, είχε άνεση στο λόγο, είχε εύστοχες απαντήσεις, είχε τεράστιες δυνατότητες και τις έδειχνε.
Την άκουγα προσεκτικά και την έβλεπα με καμάρι.
Όταν τελείωσε, ήθελα να τη σφίξω στην αγκαλιά μου και να τη συγχαρώ.
Δεν επιτρεπόταν όμως.
Ήθελα να τη χειροκροτήσω.
Δεν επιτρεπόταν όμως.
Γι' αυτό γράφω αυτό το σημείωμα. Για να τη συγχαρώ μέσα από την ανωνυμία.
Και κυρίως για να προτρέψω τα παιδιά που εξετάζονται προφορικά ή γραπτά να μη δειλιάζουν.
Όποιος έχει προετοιμαστεί επαρκώς δεν έχει τίποτε να φοβηθεί.

Άγνωστή μου κοπελιά, καλή συνέχεια και πάντα δυνατή.

Στις εξετάσεις και στις δοκιμασίες της ζωής σου αργότερα.

Σάββατο 8 Μαΐου 2010

Στα παιδιά μου

Μέσα στις βαριές μέρες που ζούμε ως χώρα, ως εργαζόμενοι, ως σκεπτόμενοι άνθρωποι, μέρες που δε μας αφήνουν να χαμογελάσουμε ούτε για μια στιγμή, δέχτηκα ένα βραβείο από τα παιδιά μου, από ένα τμήμα αγαπημένων παιδιών. Ήταν μια από τις πρώτες ώρες που δίδασκα λογοτεχνία και 3-4 παιδιά σιγομιλούσαν το ένα στο άλλο. Τότε τους εξήγησα τι κάνουμε την ώρα της λογοτεχνίας και πιο συγκεκριμένα τα λίγα λεπτά που διαβάζω για πρώτη φορά ένα λογοτεχνικό κείμενο. Τους είπα λοιπόν περίπου τα εξής:

Την ώρα που πρωτοδιαβάζουμε ένα κείμενο το μόνο που επιτρέπεται να γίνει χωρίς αναβολή είναι να πεθάνει κανείς. Όλα τα άλλα αναβάλλονται. Και όταν χρειάστηκε να επανέλθω μια φορά, για να τους επιστήσω την προσοχή, τους είπα: Εμένα την ώρα του μαθήματος μπορείτε να μη με σέβεστε. Το λογοτεχνικό κείμενο όμως όχι.
Αυτή η φράση θεωρήθηκε άξια βράβευσης. Νομίζω πως με το βραβείο βραβεύτηκε η λογοτεχνία, ο πολιτισμός αυτού του κακοπαθημένου τόπου.
Εκ μέρους των πνευματικών ανθρώπων αυτού του τόπου απευθύνω στα παιδιά μου αυτό που πρέπει:
Ευχαριστώ, παίδες!

Κυριακή 18 Απριλίου 2010

Δυο λαμπερά χαμόγελα

Οι άνθρωποι γύρω μου απορούν πώς δεν κουράζομαι, ενώ δουλεύω τόσες ώρες. Τόσες σημαίνει πολλές, πάρα πολλές. Σήμερα θα σας εξηγήσω το γιατί.
Δίδασκα τη Χίμαιρα χρόνια πολλά. Ναι, μη με βλέπετε παράξενα. Έχω διδάξει τη Χίμαιρα και την Αυγούλα. Μια βραδιά ανοιξιάτικη, βγαίνοντας από την ουρανομήκη κατοικία όπου βρίσκεται το ενδιαίτημα της Αυγούλας -πώς αλλιώς θα ξεπρόβαλλε κάθε πρωί να μας φωτίσει- συναντώ το γνωστό χαμογελαστό δίδυμο, την Ε. και την Κ.
Μαθήτριές μου δεν υπήρξαν ποτέ. Όμως είχα διακρίνει στο προαύλιο την ευγένεια και την καλοσύνη που εξέπεμπαν κάθε στιγμή. Ο καθένας βέβαια θα διέκρινε τέτοια χαρακτηριστικά στα δυο αυτά παιδιά. Ή σχεδόν ο καθένας. Γιατί υπάρχουν πάντα και ... τιμητικές εξαιρέσεις. (Ενδεικτικά αναφέρω πως η Κ., στην οποία θα εμπιστευόμουν ό,τι ιερότερο έχω, να το φυλάξει, τιμωρήθηκε με διήμερη ή τριήμερη αποβολή, γιατί ζήτησε από την κυρία καθηγήτρια να μη φωνάζει ακριβώς πάνω από το αφτί της.)

Χαμόγελα, χειραψίες, σύντομη ανταλλαγή των νέων μας, ερωτήσεις για την αγαπημένη τους καθηγήτρια (την οποία "έθαψα" παρεμπιπτόντως) και μια φωτογραφία, για να τις δείξω στη δασκάλα τους.
Φέτος τις βλέπω μερικές φορές μέσα στο άγχος των εξετάσεων. Ελληνικά εξαιρετικά, σχεδόν αλάνθαστα, χαμόγελο επίμονο παρά το στρες και την άθλια πραγματικότητα που τις περιβάλλει. Δίψα για μάθηση ακόρεστη, επιθυμία για σπουδές μεγάλη (το μόνο εξασφαλισμένο είναι οι σπουδές) αλλά και προβληματισμός.
Προβληματισμός για την ταυτότητά τους. Τα δυο χαμόγελα δεν ξέρουν πού ανήκουν. Δεν ξέρουν πού να θελήσουν να ανήκουν. Εδώ αντιμετώπισαν περιορισμένο -αλλά βαθιά προσβλητικό- ρατσισμό για την καταγωγή τους. Στη χώρα καταγωγής τους τις φωνάζουν Ελληνίδες και τις θεωρούν ξένες. Μου εκμυστηρεύονται πως δε νιώθουν ούτε Ελληνίδες ούτε Αλβανίδες, γιατί και οι δυο τόποι τις έχουν πληγώσει. Αυτό το συναίσθημα μου θυμίζει τον πατέρα μου (από Κωνσταντινούπολη, Ανατολική Θράκη και Τραπεζούντα) που νήπιο ήρθε εδώ και το ξεβρίδι του ήταν Τουρκόσπορος.

Ως δάσκαλος βλέπω πως, αν κατορθώσει αυτός ο λεηλατημένος από τους Έλληνες τόπος να ενσωματώσει αγκαλιάζοντας αυτά τα ανθρώπινα στολίδια και πολλά παρόμοια που μεγαλώνουν εδώ, ίσως στο μέλλον μπορέσει να ξαναχαμογελάσει.
Πολύ φοβάμαι, όμως, πως η Αμερική, η Αγγλία, η Γαλλία θα απαγάγουν αυτά τα στολίδια και θα τα κάνουν δικά τους αφήνοντας εμάς στη μιζέρια που βαλτώνει την καθημερινή μας άθλια πραγματικότητα.

Τετάρτη 14 Απριλίου 2010

Η εξαιρετική... εξαίρεση

Με αφορμή την προηγούμενη ανάρτηση για τη νηπιαγωγό με το κραγιόν που συζητήθηκε και αρνητικά, θυμήθηκα μια πολύ ενδιαφέρουσα δημοσίευση που είχα διαβάσει πολλά χρόνια πριν, από γνωστή παιδοψυχολόγο, που αρθρογραφούσε τότε σε μεγάλης κυκλοφορίας έντυπο. Δεν αναφέρω το όνομά της, γιατί φοβάμαι μην με προδώσει η μνήμη ως προς την ακριβή παρουσίαση των γεγονότων. Την ουσία τους όμως τη θυμάμαι πολύ καλά, γιατί μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση το άρθρο.
Αναφέροταν στο θεσμό της ανάδοχης μητέρας και συγκεκριμένα στην περίπτωση μιας εξαιρετικής γυναίκας,που έχοντας μεγαλώσει τα δικά της παιδιά, αναλάμβανε ως ανάδοχη μητέρα τις πιο δύσκολες περιπτώσεις. Της έδιναν παιδιά κακοποιημένα, σωματικά και ψυχικά, με ψυχικά προβλήματα, με δυσκολίες προσαρμογής, και είχε τον τρόπο να δρα θεραπευτικά σ' αυτές τις ψυχούλες, ξεπερνώντας τις προσδοκίες και τις προβλέψεις των ειδικών.
Όταν λοιπόν έφτασε στα χέρια των κοινωνικών υπηρεσιών ένα αγοράκι με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα λόγω κακοποίησης, το έδωσαν στη γυναίκα αυτή και, όπως γίνεται σ' αυτές τις περιπτώσεις, όρισαν μια συνάντηση μετά από ένα χρονικό διάστημα, για να παρακολουθήσουν την εξέλιξή του.
Συναντήθηκαν λοιπόν ένα επιτελείο ειδικών, παιδοψυχολόγος, παιδοψυχίατρος, κοινωνική λειτουργός, με την ανάδοχη μητέρα και το 4χρονο παιδάκι. Σχεδόν δυσκολεύτηκαν να αναγνωρίσουν στο ζωηρό και χαρούμενο παιδί, το τρομαγμένο και αμίλητο πλάσμα που είχαν παραδώσει στη γυναίκα. Εκείνο έβλεπαν και πάθαιναν να το κάνουν έστω και να τους κοιτάξει, τώρα δεν μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά τους από τα τρεχαλητά και τις ευτυχισμένες φωνούλες του μπόμπιρα. Ανέλαβε λοιπόν η μαμά να το ησυχάσει, λέγοντάς του: "Κάτσε ήσυχος, Γιώργο, μη σου κόψω το πουλάκι!" Γελώντας ο Γιώργος ασχολήθηκε λίγο πιο ήσυχα με τα παιχνίδια του, ενώ οι ειδικοί είχαν πάθει την πλάκα της ζωής τους!
Κοιτάζονταν άναυδοι, συνειδητοποιώντας ότι μόλις πριν από λίγα λεπτά η θεραπευτική μητέρα είχε χρησιμοποιήσει την πιο ανεπίτρεπτη απειλή για τη διαπαιδαγώγηση ενός αγοριού για όποιον έχει τελειώσει έστω και τον πρώτο μήνα των σπουδών του στην ψυχολογία. Και σίγουρα δεν ήταν η πρώτη φορά, αφού δεν έδειχνε καθόλου ένοχη ή προβληματισμένη!
Κι όμως αυτή η γυναίκα με την...ανορθόδοξη τακτική είχε προσφέρει βοήθεια σε παιδιά πολύ καλύτερη από πολλούς ειδήμονες. Εννοείται ότι θα δόθηκαν οι αναγκαίες συμβουλές και εξηγήσεις, αλλά σίγουρα αυτό που έμεινε από όλη αυτή την ιστορία και στην αρθρογράφο παιδοψυχολόγο ήταν το πόσο σχετικά είναι όλα όσα αφορούν τον άνθρωπο και πόσο αναγκαίο είναι όσοι τον φροντίζουν να αποφεύγουν τους αφορισμούς και τις συνταγές και να εντρυφούν με αγάπη ακόμα και στα λάθη τους.

Δευτέρα 5 Απριλίου 2010

Το κραγιόν

Ήτανε μια φορά ένα κοριτσάκι πολύ χαϊδεμένο από την οικογένειά του, για να μην το πούμε κακομαθημένο.
Όταν ήρθε η ώρα να πάει στο προνήπιο, καθόλου δεν ενθουσιάστηκε που βρέθηκε σε ένα μέρος όπου δεν μπορούσε να βασιλεύει απόλυτα και άρχισε τις κοπάνες με ένα σωρό δικαιολογίες. Μια μέρα το άκουσε η μαμά του να λέει στη φίλη του, που επίσης έκανε κοπάνα: "Είσαι να αρραβωνιαστούμε κατευθείαν και να μην πάμε καθόλου σχολείο;" Και οι...γαμπροί είχαν κιόλας βρεθεί από τις ταχύρρυθμες παρακολουθήσεις του νηπιαγωγείου.
Η δασκάλα συμβούλευε τη μητέρα να μην επιμένει πολύ και με το καλό θα συνηθίσει σιγά σιγά. Τότε χρειάστηκε να φύγει σε επιμόρφωση εκείνη η δασκάλα και να έρθει μια άλλη, πολύ νέα και πολύ περιποιημένη. Το κοριτσάκι που ήτανε πολύ κοκέτικο την είδε διαφορετικά και δέχτηκε επιτέλους να πάει στο σχολείο. Ε, από εκείνη την ημέρα δεν ξαναέλειψε. Χαίροταν τόσο να πηγαίνει, γιατί η δασκάλα του έκανε όλα τα χατήρια, μέχρι του έβαζε από το λαμπερό κόκκινο κραγιόν της κι αυτό γύριζε πασαλειμμένο και ενθουσιασμένο στο σπίτι.
Ακόμα τη θυμάται με πολλή αγάπη, γιατί αυτή, με τον...ανορθόδοξο ίσως τρόπο της, το έκανε να αγαπήσει το σχολείο και να βγει από το κάστρο που το είχε κλείσει η υπερβολική αγάπη της οικογένειάς του, για να μην την πούμε υπερπροστασία.

Δευτέρα 22 Μαρτίου 2010

Ο παππούς Γιωργάκης

Πώς να χωρέσει μέσα σε λέξεις η πιο αντιφατική προσωπικότητα που γνώρισα στην εκπαίδευση και ίσως η πιο συναρπαστική;
Ιδιότυπο αναρχικό χιούμορ (χαρακτηριστική φράση του για το σχόλασμα "να παιανίσουμε τα αποχωρητήρια"), σχολαστικότητα γραφειοκρατική (μήνες μου έδειχνε πώς να φτιάχνω αντίγραφα και να βάζω σφραγίδες κι αμφιβάλλω αν έμεινε ποτέ ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα), συντηρητικές πολιτικές απόψεις (λάτρευε τη Φρειδερίκη και δεν πίστευε ότι υπήρξε Πολυτεχνείο), καλλιτεχνική φύση, δημιουργούσε πάνω στα βότσαλα, σε κομμάτια μάρμαρο,σε πέτρες (ακόμα έχω στολισμένα αυτά που μου χάρισε), αυταρχικός και κολλημένος με το νόμο, αλλά όταν συγκρουστήκαμε κατά μέτωπο για ένα λόγο που δεν ήθελε να πω, ήταν ο πρώτος που μου μίλησε μετά τη...ρήξη, συνδύαζε γνώση φιλολόγου παλιάς κοπής και καλλιέργεια εκλεπτυσμένου αστού.
Σήμερα που ήρθαν τα νηπιαγωγάκια στο σχολείο τον θυμήθηκα. Του άρεσε να πηγαίνει στο νηπιαγωγείο,να βάζει το πόδι στο άνοιγμα της πόρτας και να λέει: "Παιδιά, ποιος είμαι η μαμά κατσικούλα ή ο παππούς Γιωργάκης;" Και τα μικρά να φωνάζουν όλα μαζί: "Ο παππούς Γιωργάκης, ο παππούς Γιωργάκης!" Σαν να ήθελε να το ακούει έστω κι έτσι, αφού δεν είχε ελπίδα να το ακούσει κανονικά, σαν γεροντοπαλίκαρο που ήταν. Α, και πώς επιβεβαίωσε την απόφασή του να μην παντρευτεί; Μαζί με έναν φίλο του γεροντοπαλίκαρο επίσης, ψάχνανε μια φορά σε μια γκαρνταρόμπα τα παλτά των γυναικών και σε όλα σχεδόν βρίσκανε ξηλωμένες τις θηλίτσες-κρεμασταράκια. Μόνο τα δικά τους παλτά των εργένηδων ήταν περιποιημένα, οπότε..."Καλά κάναμε, τι τις θέλουμε τις γυναίκες;"
Τι τράβηξε όμως ο δυστυχής από τον θίασό του, όπως μας έλεγε!
Διοριστήκαμε το '85 και ήμασταν όλοι από 25 μέχρι 29, μόνο ο άνδρας μιας συναδέλφου που ήρθε με συνυπηρέτηση ήταν λίγο μεγαλύτερος. Όλοι αριστερών τάσεων, μερικοί και πολύ αριστερών. Άπειροι, επίμονοι, γεμάτοι μεγαλοϊδεατισμό, ασυμβίβαστοι, απείθαρχοι. Δεν θα ξεχάσω μια μέρα που βγήκε να κάνει μια ανακοίνωση στα παιδιά με την οποία δεν συμφωνούσαμε και, όταν το πήραμε είδηση, αρχίσαμε να φωνάζουμε ότι δεν συμφωνεί ο σύλλογος, μπροστά στους μαθητές.
Γρήγορα σχετικά προσαρμόστηκε στις συνθήκες, δεν μας κοντράριζε, διατηρούσε το ανεπανάληπτο χιούμορ του σε κάθε αντιξοότητα και σιγά σιγά έγινε ένας από μας. Τον αγαπήσαμε τον παππού Γιωργάκη. Του σταθήκαμε όταν αρρώστησε, εξακολουθήσαμε να τον βλέπουμε όλοι μαζί στην Αθήνα και να του τηλεφωνούμε. Στο μαιευτήριο που ήρθε να με δει όταν γέννησα, αφού μου είπε με τη γνωστή του μεγαλοπρέπεια: "Ερζεγοβίνη, ούτε ένα γιο δεν κατάφερες να κάνεις,μωρή κακούργα!", μου φόρεσε το δαχτυλίδι του,που το έχω ακόμα, μετά, αφού τον τσίγκλησα κι εγώ κατάλληλα, άρχισε μια παράσταση πολιτικής ακρότητας, διανθισμένης με χιούμορ και λεκτικές ακροβασίες, και βρήκε πρόθυμο ακροατήριο ανάμεσα σε επισκέπτες και προσωπικό,που γέμισαν ασφυκτικά το δωμάτιό μου.
Όταν έφυγε από τη ζωή, χάσαμε το συνδετικό μας κρίκο, την κόλλα που μας κράταγε ενωμένους. Χαθήκαμε. Σκορπίσαμε. Πάντα όμως όταν βρεθούμε, τον ανασταίνουμε στις κουβέντες μας τον παππού Γιωργάκη και μας χαρίζει το ίδιο απλόχερο γέλιο που μας χάριζε μαζί με τα ζωγραφιστά του βότσαλα.
(Αν κάποιος από την παλιά φρουρά τύχει να διαβάσει αυτές τις γραμμές- Αντώνη Χαραχούση, Μαργαρίτα Ντάβαρη, Χριστίνα Κιούση, Βίκυ Πασιά, Γιάννη Μηλίγγο, Παντελή Γιασιτζόγλου, Ειρηνούλα Σώτα, Ελένη Τσενόγλου- ας αρχίσει να καταγράφει αναμνήσεις από το Γιώργο Σταματόπουλο, τον παππού Γιωργάκη, να του κάνουμε ένα αφιέρωμα, όπως του ταιριάζει)

Σάββατο 13 Μαρτίου 2010

Το δικαίωμα στην αντιγραφή

Κάποτε βρέθηκα επιτηρήτρια στο μάθημα των θρησκευτικών σε μια τάξη λυκείου. Μαζί μου συνεπιτηρούσε μια συνάδελφος της ίδιας ειδικότητας με μένα, που διακρίνοταν για την ευαισθησία της και την αγάπη της για τα παιδιά. Αφιέρωνε τον ελεύθερο χρόνο της με απλοχεριά για να διοργανώσει εκδηλώσεις, δραστηριότητες εξωσχολικές, να στηρίξει μαθητές με προβλήματα.
Έτσι, όταν έφυγε ο εισηγητής θεολόγος και την είδα να σκύβει και να μιλάει ψιθυριστά σε μαθητές που τη ρωτούσαν, ένιωσα αμηχανία. Της είπα ιδιαιτέρως-λες και δεν το ήξερε- ότι δεν είναι σωστό να λύνουμε απορίες κατ' ιδίαν και μάλιστα άλλου μαθήματος. Μου είπε ότι δεν έχουν σχέση οι απορίες με το περιεχόμενο του μαθήματος, είναι λεξιλογικές και συνέχισε το ίδιο βιολί. Μετά, είπα δυνατά: "Παρακαλώ, οι απορίες να λέγονται δυνατά και να φωνάξουμε τον κ. Τάδε να τις απαντήσει." Κανείς δεν πτοήθηκε. Να σημειωθεί ότι αυτή η τάξη ήταν η "τάξη της" την είχε από την πρώτη γυμνασίου, σ' αυτό το γυμνάσιο με λυκειακές τάξεις.
Στο τέλος, επειδή πια είχα αρχίσει να θυμώνω πολύ, της είπα δυνατά: "Σας παρακαλώ, φωνάξτε τον εισηγητή να λύσει τις απορίες των μαθητών, δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό."
Τότε συμβαίνει το αναπάντεχο. Βάζει τα κλάματα μπροστά στα παιδιά! Περίμενε ίσως υπεράσπιση, αλλά αυτά πάγωσαν και μας κοίταζαν αμήχανα. Εκεί έχω ένα κενό μνήμης (πάνε πολλά χρόνια). Τι έκανα; Υποχώρησα; Πιθανόν, γιατί δεν θυμάμαι να το είχα πει στον ενδιαφερόμενο θεολόγο και να δοθεί συνέχεια. Έμαθα εκ των υστέρων ότι αυτή η τάξη είχε κατακτήσει το δικαίωμα της αντιγραφής και το ασκούσε κατ' εξακολούθηση, με τις ευλογίες της καθηγήτριας,που ίσως νόμιζε ότι έτσι βοηθάει τα παιδιά της απέναντι σε ένα άδικο εκπαιδευτικό σύστημα.
Αυτές οι τακτικές, του μαθητοπατερισμού ή του "μαθητοφαγισμού" είναι παιδικές αρρώστιες της δουλειάς μας. Πολλοί στην αρχή έχουμε εκτροπές προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, μέχρι να βρούμε την ισορροπία και το μέτρο. Δυστυχώς όμως, τις ταλαντεύσεις μας τις πληρώνουν πάντα κάποιοι μαθητές που γίνονται τα εξιλαστήρια θύματα του ερασιτεχνισμού μας. Τουλάχιστον ας ισοφαρίζουμε με θετικές αντιπροσφορές, όπως η εν λόγω συνάδελφος,που εξισορρόπησε τον μαθητοπατερισμό της με αληθινή προσφορά στο σχολείο και τους μαθητές.

Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010

Συνάντηση με το τέρας

Και μια και το ένα φέρνει τ' άλλο, όπως υποσχέθηκα στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης,θα σας πω για την πρώτη-και τη χειρότερη-συνάντησή μου με τη μαθητική βία, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του '80, όταν ήμουν αναπληρώτρια σε ένα σχολείο του Ταύρου.
Στην εφημερία μου στο προαύλιο, βρίσκω μια μαθήτρια να κλαίει, τη ρωτάω τι συμβαίνει, δεν μου απαντά, μόνο μου λέει μέσα στο κλάμα της κάτι μισόλογα: "Φοβάμαι...δεν θα τον τιμωρήσουν ποτέ...έχει μέσο..." Την οδηγώ σε μια ήσυχη γωνιά κι, όταν ηρέμησε, της λέω ότι ό,τι και να της συμβαίνει πρέπει να μου το πει, αν θέλει να τη βοηθήσω, αλλιώς δεν μπορώ. Δεν την είχα μαθήτρια και μέσα στο μεγάλο σχολείο που ήμουν έτσι κι αλλιώς προσωρινή, δεν την είχα ξαναδεί. Φαίνεται ότι την έκανα να νιώσει ασφαλής και μου είπε τι είχε συμβεί: "Ο Χ μού έβαλε, χέρι, κυρία, και μου είπε να μην τολμήσω να πω τίποτα, γιατί αν το μάθει θα μου κάνει χειρότερα." Πάμε στο γραφείο τώρα, της λέω, να δούμε τη διευθύντρια, αυτό είναι λόγος σοβαρής τιμωρίας. "Κυρία, όχι, θα βρείτε τον μπελά σας, οι καθηγητές δεν θα τον τιμωρήσουν, γιατί φοβούνται τον πατέρα του κι άλλες φορές έχει πάει στο γραφείο και τίποτε δεν έγινε." Το παιδί παρά τη σύγχυσή του, νοιάζοταν και για μένα! Αν είναι δυνατόν. Φυσικά, πήγαμε στο γραφείο, φυσικά καταγγείλαμε το περιστατικό ενώπιον όλων και μόλις βγήκε έξω η μαθήτρια, άρχισε ο θρήνος και ο κοπετός! Ωχ! Πάλι αυτός ο Χ! Πάλι θα έρθει ο πατέρας του να μας κάνει καυγάδες, να απειλεί με μηνύσεις και αναφορές. Μέχρι την Ελευθεροτυπία έβαλε την άλλη φορά να μας πάρει τηλέφωνο και να μας ρωτήσει γιατί δημιουργούμε πρόβλημα στον μαθητή τάδε. Έχει μέσο κι εκεί.
Το ευτύχημα ήταν πως εγώ δεν είχα τον Χ μαθητή, ήμουν καινούρια και άγνωστη, δεν μπορούσε να ισχυριστεί ότι κατατρέχω το γιο του, που δεν τον ήξερα καν στη φάτσα.
Κι όμως ο θρασύτατος αυτός πα-τέρας μετά την αποβολή που δώσαμε στο βλαστάρι του, ήρθε μαινόμενος στο σχολείο και ισχυρίζοταν ότι εγώ είπα το γιο του αλήτη και θα μου κάνει αναφορά και μήνυση μαζί. Μπαίνω στο γραφείο, θυμάμαι, τον πλησιάζω, ψύχραιμη φαινομενικά, αν και η καρδούλα μου το ήξερε τι τρομάρα είχα, και του λέω: "Αν μου φέρετε έστω κι έναν μάρτυρα που να επιβεβαιώνει τα λεγόμενά σας,μπορεί να σας φέρω κι εγώ τουλάχιστον ένα γονιό που να έχει αυτή την άποψη για το γιο σας. Τι λέτε δεν θα βρω;"
Με κοίταξε για μια στιγμή άναυδος- ήμουνα 23 χρονών κι έμοιαζα μικρότερη- τον είδα να κάνει μεταβολή και να φεύγει βρίζοντας, χωρίς να μας ενοχλήσει όλη την υπόλοιπη χρονιά. Ούτε αυτός ούτε ο γιος του.

Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010

Ο μικρός ήρωας

Μια φορά κι έναν καιρό, μια Πρώτη γυμνασίου είχε έναν μαθητή, ο θεός να σε φυλάει. Δεν έφταναν τα σοβαρά μαθησιακά του προβλήματα, ούτε ανάγνωση και γραφή καλά καλά δεν γνώριζε, ήταν και πολύ άτακτος. Ενοχλούσε στο μάθημα, μα κυρίως ενοχλούσε, βασάνιζε είναι το σωστό ρήμα, τους συμμαθητές του. Έφερνε καρφίτσες και πινέζες και τους τρυπούσε, τους έδερνε, γιατί ήταν και πολύ πιο δυνατός, αφού ήταν μεγαλύτερός τους στην ηλικία. Προκαλούσε κάθε είδους επεισόδια, έφερνε ποτά στην τάξη κρυφά, μαχαίρια, φάρμακα που τα κατάπινε σαν καραμέλες και τρόμαζε τους συμμαθητές του. Είχαν προσπαθήσει πολύ όλοι να τον βοηθήσουν και οι καθηγητές και οι συμμαθητές του. Τον συμπονούσαν, γιατί γνώριζαν τα πολλά προβλήματα της οικογένειάς του, αφού σε ένα μικρό μέρος όλοι γνωρίζουν τα πάντα για όλους. Είχαμε χρησιμοποιήσει κάθε μέσο που περιέχει η εκπαιδευτική διαδικασία, είχαμε δείξει μεγάλη υπομονή και κατανόηση, αλλά η κατάσταση αντί να βελτιώνεται, χειροτέρευε, και μια μέρα, μπαίνοντας στην τάξη, είδα ένα από τα πρωτάκια κατακόκκινο από τις ξυλιές του νταή. Ως εδώ, είπα, θα φύγει. Κινδυνεύει πια η σωματική σας ακεραιότητα. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε κι εμείς κι εσείς, δεν θα ρισκάρω άλλο, θα τον διώξουμε.
Και, ενώ ετοιμαζόμουν να ανεβώ στο γραφείο να ενημερώσω το σύλλογο και το διευθυντή, πετιέται το δαρμένο πρωτάκι και μου λέει: "Κυρία, ας του δώσουμε μια ευκαιρία ακόμη. Θα καθίσω μαζί του, θα τον βοηθήσω, ας μην τον διώξουμε, τι θα κάνει μετά;" (Εννοείται, χωρίς να είναι παρών ο...τραμπούκος μαθητής)
Πού τη βρήκε αυτή τη γενναιοψυχία ένα μικροκαμωμένο παιδάκι σαν κι αυτό, να δίνει ευκαιρίες στο βασανιστή του που του αρνηθήκαμε εμείς οι...άκαπνοι;
Δεν θυμάμαι για πόσο ακόμη αντέξαμε να δίνουμε ευκαιρίες και πότε αναγκαστήκαμε να αποβάλουμε το παιδί- δημόσιο κίνδυνο, αλλά ο μικρός υπερασπιστής του εξελίχθηκε έτσι ακριβώς όπως έδειχναν οι προδιαγραφές του, σε ένα πλάσμα γεμάτο καλοσύνη και γενναιοδωρία. Κι ας μην είναι πια ούτε μικρός ούτε αδύναμος.

Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2010

Το φασιστάκι

Τον τελευταίο καιρό με τα επεισόδια στους Αμπελοκήπους, που αποκάλυψαν τη γνωστή σε μας τους παρεπιδημούντες δράση φασιστικών ομάδων από νεαρά άτομα, γύρω και μέσα στα σχολεία, θυμήθηκα έναν παλιό μου μαθητή από τον καιρό που δούλευα σε φροντιστήριο, πριν ακόμα διοριστώ. Ήταν ένα παράξενο πλάσμα, ευγενικό, σοβαρό, ντροπαλό, και...ακροδεξιό. Γιος στρατιωτικού, συμμετείχε σε κάποιες ομάδες που δρούσαν τότε στις παρυφές της ΕΠΕΝ και των Κενταύρων ή όπως αλλιώς λέγονταν οι ομάδες κρούσης της ΟΝΝΕΔ εκείνη την εποχή. Μια μέρα άνοιξε ένα βαλιτσάκι στην τάξη. Και τι δεν είχε μέσα: αφίσες του Καραμανλή μαζί με κασέτες του Παπαδόπουλου και εικόνες του τέως. Όλα τα είχε ο μπαχτσές. Α...και κάτι βραχιολάκια με καρφιά, κάτι σιδηρογροθιές. Τρελάθηκα. Δεν το χώραγε το μυαλό μου. Αυτό το παιδί που του μιλούσα και κοκκίνιζε, που δεν χρειάστηκε ποτέ να του υψώσω τη φωνή, να είναι φασιστάκι; Δεν μου κόλλαγε η εικόνα αυτή με τίποτα.
Τον ρώτησα, θυμάμαι, τι θα μου έκανες εμένα που είμαι αριστερή, αν ερχόσουν στην εξουσία;
Α, κυρία, θα σας έστελνα στη Γυάρο, φυσικά, αλλά επειδή είστε καλή, θα σας έδινα και μια σεζλόγκ μαζί να μην ταλαιπωρηθείτε.
Η υπόλοιπη χρονιά πέρασε προσπαθώντας να χρησιμοποιήσω τα καλά στοιχεία που είχε μέσα του, την ευγένεια, το φιλότιμο, την ανθρωπιά και να τα φέρω σε σύγκρουση με αυτές τις ιδέες που παπαγάλιζε, χωρίς στ' αλήθεια να τον έχουν διαβρώσει.
Και μου έρχεται μια μέρα με μαυρισμένη την πλάτη από το ξύλο.
Είδατε τι έπαθα εξαιτίας σας;
Τι έπαθες; Ποιος σε έδειρε;
Πήγα στη συγκέντρωση και με αυτά που μου λέτε δεν μπορούσα να δείρω και με δείρανε οι κνίτες!
Ούτε το όνομά σου δεν θυμάμαι πια, μα ελπίζω να έγινες αυτό που ήσουν στ' αλήθεια, ένας καλός άνθρωπος.

Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010

Ο "εθνικός" ποιητής

Στα νιάτα μας κακοπάθαμε ως μαθητές κυρίως από την ημιμάθεια ή και από την ανελεύθερη στάση ορισμένων διδασκόντων οι οποίοι αγωνίζονταν υπέρ βωμών και εστιών ...εναντίον μας. Μια τέτοια περίπτωση ήταν και η Σουβλίτσα. Έτσι την είχαμε ονομάσει, επειδή θύμιζε την πρωταγωνίστρια ενός παιδικού προγράμματος της τότε τηλεόρασης.
Γλοιώδης, υποτακτική προς το λυκειάρχη, πατριώτισσα υπέρ το δέον και από συνήθεια αντικομμουνίστρια. Είχε, βλέπετε, και σύζυγο από τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Κάποτε δίδασκε Ελεύθερους Πολιορκημένους. Δε δίδασκε ακριβώς. Μάλλον προσπαθούσε να μας κάνει να μισήσουμε τον κόντε Διονύσιο. Ο εθνικός μας ποιητής μία, ο εθνικός μας ποιητής δύο κοκ. Όσο όμως κι αν προσπαθούσε, η ομορφιά του ποιήματος δεν αμαυρωνόταν. Σήκωσα λοιπόν το χέρι μου, κατ' εξαίρεση στη συνειδητή αποχή μου από το μάθημά της, και τη ρώτησα γιατί επιμένει στο εθνικός την ώρα που το ποίημα είναι τόσο όμορφο από καθαρά καλλιτεχνική πλευρά. Ας ξεχάσουμε τον εθνικό ποιητή και ας απολαύσουμε τον ποιητή Σολωμό.
Η απάντησή της ήταν αυστηρή και ταυτόχρονα ενδεικτική βαθέος πανικού:
-Ο ποιητής, Μιχ..., είναι ο εθνικός μας ποιητής. Δε θα σε αφήσω να τον παρουσιάσεις σαν κομμουνιστή.

Τόσα ήξερε, τόσα μπορούσε, τόσα καταλάβαινε.

Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2010

Ο θυμωμένος δάσκαλός μου

Τον γνώρισα στην ιστοχώρα, αλλά από την αρχή ήξερα το πρόσωπό του. Ήταν ο δάσκαλος που ποτέ δεν είχα και μου τον έστειλε ο από μηχανής θεός του μηχανικού σύμπαντος. Κάλλιο αργά... Μου κατέρριψε ένα ένα τα οδοφράγματά που είχα στήσει, για να μην αναμετρηθώ με ολάκερη την Ευθύνη. Το "έλα μωρέ ποια είμαι εγώ που θα σώσω την παιδεία", το "δεν φταίω εγώ για τα χάλια της παιδείας, εγώ είμαι καλό παιδί", το "δεν ασχολούμαι με τους άλλους, κοιτάω τη δουλειά μου", το "αφήνω τους μαθητές στην ησυχία τους, αν την επιλέξουν, ακόμα κι αν είναι τηλεαποχαυνωτική, ψυχοφθόρα και πνευματοκτόνος", το "δεν μπορώ μόνη μου, θέλω κι άλλους δέκα να με στηρίζουν κι έναν ηγέτη να με εμπνέει κι άλλους πενήντα να με χειροκροτάνε πότε πότε", το "δεν έχω τίποτα να παίξω στα παιδιά, όλα είναι σχετικά και αμφισβητήσιμα". Ακόμη και την απέχθειά μου για τα λατινικά διασάλευσε επικίνδυνα και τραυμάτισε ανεπανόρθωτα τη σθεναρή πεποίθησή μου για τη διδασκαλία των αρχαίων στο γυμνάσιο.
Η αρματωσιά του η φιλολογική, αν και υπερέχει ακόμα κι από αυτή των πιο καταρτισμένων ομοτέχνων μας, δεν τον εμποδίζει να μοιράζει τα αγαθά της απλόχερα μέσα από ιστοσελίδα, ιστολόγια, και στην περίπτωσή μου, από ένα θησαυρό ηλεκτρονικών σημειώσεων που μου χάρισε πριν να φύγω για το νησί μου. Τόσο δυσεύρετη χειρονομία στους κύκλους μας και στους καιρούς μας.
Από κείνη τη μέρα που συναντηθήκαμε στην ημερίδα για το Σολωμό, βρεθήκαμε όχι μόνο με κοινούς αγαπημένους φίλους, με την Κατερίνα του και το Μαράκι του της αυγής, σε ποιητικές παρουσιάσεις, παιδαγωγικά σεμινάρια και φιλολογικές ημερίδες, αλλά τον φέρνω μαζί μου στο σχολείο, με φέρνει μάλλον εκείνος στο σχολείο που έχει ονειρευτεί και οικοδομεί με το θυμό του και την αγάπη του.

Εκείνη τη μέρα που πρωτοσυναντηθήκαμε στον έξω κόσμο, που με γνώρισε, λέει, χωρίς να με έχει δει, από τα κείμενά μου (δεν ζήτησα διευκρινίσεις επ' αυτού, τώρα που το σκέπτομαι), του είχα πει ότι είναι από τους λίγους ανθρώπους που έχω δει να θυμώνουν με τα χάλια της εκπαίδευσης. Κι ότι δεν αξιώθηκα σε σπουδαίους δασκάλους του είχα πει. Να, που συνδυάστηκαν αυτά τα δυο τόσο ιδανικά στο πρόσωπό του και έγινε ο δάσκαλός μου στο να θυμώνω και να αντιδρώ και να αντιστέκομαι σε ό,τι χαλάει το σχολείο που ονειρευτήκαμε και μπορούμε να χτίσουμε. Μαζί...
Χρόνια σου πολλά, δάσκαλε...