Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2009

Το τηλεφώνημα

Στη Μαρίνα

Το έχω ξαναπεί και το έχω ξαναγράψει. Χαίρομαι για όλα τα παιδιά μου, για τη ζωή κοντά τους, για τις επιτυχίες τους, για τις σπουδές τους. Καμαρώνω σαν γύφτικο σκεπάρνι -από μέσα μου βεβαίως- και συγκινούμαι πολύ, όταν τους βλέπω να ωριμάζουν και να γίνονται όμορφοι άνθρωποι και αξιόλογοι εκπαιδευτικοί, υπάλληλοι, μηχανικοί, φαρμακοποιοί κτλ.
Όμως το μεγαλύτερο μέρος του μυαλού μου το απασχολούν εκείνα τα παιδιά μου που αντιμετωπίζουν στη ζωή τους δυσκολίες. Οικογενειακές, προσωπικές, οικονομικές, υγείας κά. Και ασφαλώς οι πιο αγαπημένοι μου μαθητές είναι εκείνοι που έχουν τις χειρότερες επιδόσεις. Βέβαια δεν είναι οι χειρότεροι μαθητές, γιατί χειρότερος μαθητής δεν υπάρχει, αφού δεν υπάρχει κακός μαθητής. Ούτε ένας. Ενώ από καθηγητές...... Χρειάζεται ο ικανός δάσκαλος να βρει τις ευαισθησίες, τις ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή και να τον βοηθήσει να τις αναδείξει.

Μια τέτοια περίπτωση είναι το Μαρινάκι. Την είχα στην τάξη και στο σχολείο που αγάπησα πολύ. Παιδί δυο τίμιων ανθρώπων, αργασμένων από τα πάθια της ζωής, κουρασμένων τόσο που το έβλεπες στο βλέμμα τους. Δυο γονιών από δυο διαφορετικές ηπείρους, που ενώθηκαν κάποτε και έπλασαν τη Μαρίνα βάζοντας κυρίως το χρυσάφι της ψυχής τους, γιατί οι σπουδές τους ήταν πολύ φτωχικές.
Η Μαρίνα αργούσε πολλές μέρες και στο πρώτο τετράμηνο έλειπε αρκετές μέρες έχοντας συγκεντρώσει πολλές απουσίες. Είχε λοιπόν τις συσσωρευμένες απουσίες, πήγαινε και στην τεχνολογική κατεύθυνση, όπου δεν τη βοηθούσε το μυαλό της (μαθηματικά, φυσική κτλ.), με αποτέλεσμα να χάσει το ενδιαφέρον της για το σχολείο και τα μαθήματα.
Μόνο στην έκθεση και στη λογοτεχνία ανασταινόταν. Στην έκθεση εξέφραζε τις ευαισθησίες της, τις ανησυχίες της και την αυστηρότητα που ήθελε να διέπει τη ζωή των νέων, για να μην εξοκέλλουν προς δρόμους που ματώνουν.
Στη λογοτεχνία, όμως, ήταν η αποκάλυψη. Τα ποιήματα και τα κείμενα τα διαβάζω πάντα στην τάξη εγώ προκειμένου να μη χαθεί ο ειρμός και να μην αλλοιωθεί το ποίημα, αν και δε χαρακτηρίζομαι από καμιά ικανότητα απαγγελίας. Κάποτε όμως ζήτησα να το διαβάσει και ένας μαθητής. Τότε σήκωσε το χέρι της η Μαρίνα και το διάβασε με μια φωνή που παλλόταν και συντονιζόταν με τις μελωδίες που έκρυβαν οι λέξεις κάτω από τις συλλαβές. Ήταν η απαγγελία ίσως μια επαρκέστατη ερμηνεία του ποιηματος.
Από τότε στο συγκεκριμένο τμήμα η Μαρίνα διάβαζε πάντα τα κείμενα, ιδίως τα ποιητικά, καθηλώνοντας τους συμμαθητές της. Την αναγορεύσαμε και σε μόνιμη αφηγήτρια των εκδηλώσεων του σχολείου. Το καλοκαίρι αποφάσισε να πάει στη θεωρητική κατεύθυνση.
Στο τέλος της χρονιάς είδα πως οι απουσίες της είχαν υπερβεί το όριο λόγω εκείνης της πρώτης περιόδου διαρκών απουσιών. Έσβησα κάμποσες απουσίες, πράξη συνήθης αλλά που σφόδρα δυσαρέστησε τη διεύθυνση.
Πέρασε η χρονιά. Έφυγα από το σχολείο και το μεθεπόμενο καλοκαίρι δέχομαι ένα τηλεφώνημα αργά το μεσημέρι στο κινητό. Ήταν η Μαρίνα. Από τη Μεγαλόπολη όπου ζει πλέον.
-Κύριε, τι κάνετε;
-Κεριά και λιβάνια! Δε σου έχω πει να μη με λες "κύριο";
-Είμαι στη Μεγαλόπολη. Εδώ ζω. Σήμερα γίνομαι δεκαοχτώ χρονών και σκέφτηκα εσάς. Να μιλήσω μαζί σας. Να μάθω τι κάνετε, να σας ακούσω.

Ευλογημένη να 'σαι, Μαρινάκι. Είμαι στο σχολείο μας. Έλα να τα πούμε. Ως ενήλικοι πια.

Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου 2009

Η...προγραμματίστρια που ανακάλυψε κάποτε το πρόγραμμα.

Αυτή η μαθήτρια ήταν αυτό που λέμε αστέρι στα μαθηματικά και στη φυσική. Τα είχε για παιχνίδι, έλυνε ασκήσεις όπως άλλοι παίζουν τελίτσες ή τρίλιζα. Τη ρώταγες τι διαβάζει και σου έλεγε δε διαβάζω, μιλάω με τις συναρτήσεις. Προτού σε τρελάνει και σένα και αρχίσεις να μιλάς με τους αρχαίους και τις χρονικές αντικαταστάσεις, απομακρυνόσουν από το πεδίο βολής της με ελαφρά πηδηματάκια.
Τώρα πώς γίνεται αυτό το μαθηματικόσκυλο, που λάτρευε τον προγραμματισμό ως επιστήμη και ετοιμάζοταν να τον σπουδάσει, να μην έχει ιδέα τι σημαίνει προγραμματίζω σε καθημερινό πρακτικό επίπεδο;
Δεν το είχα καταλάβει, ειλικρινά.
Τη συμβούλευα πάντα να κάνει πρόγραμμα, υποτίθεται ότι το έκανε και μέχρι την τρίτη λυκείου δεν έδειχνε να δυσκολεύεται στη δουλειά της. Θεωρούσα ότι οι καθηγητές της στα θετικά μαθήματα την είχαν προϊδεάσει σχετικά και δεν περίμενα την έκρηξη που συνέβη μια μέρα στην αρχή της χρονιάς. Βουτηγμένη στα δάκρυα μου λέει: "ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ! Δεν μπορώ να καταλάβω πώς προλαβαίνουν οι άλλοι κι εμένα δεν με φτάνει η μέρα. Έχω μείνει πίσω, δεν θα τα καταφέρω!"
Προσπαθώντας να την ηρεμήσω τη ρωτάω μεταξύ άλλων: "Κοριτσάκι μου, τι σου λέει το πρόγραμμά σου, πού έχεις μείνει πίσω, έλα να κάνουμε μια αναπροσαρμογή!"
Και έρχεται η βόμβα: -Έεε...το πρόγραμμα...δεν ξέρω...-Τι δεν ξέρεις, παιδί μου, πού έχεις το πρόγραμμα;-Δεν ξέρω να κάνω πρόγραμμα! Φτιάχνω εκεί ένα, αλλά δεν μου κάνει δεν το τηρώ, δεν εφαρμόζεται!
Ήταν ένα πολύ ανεξάρτητο παιδί και δεν ήθελε παρεμβάσεις και υποδείξεις στον τρόπο δουλειάς του, αλλά τώρα είχε παραδοθεί στην απελπισία! "Θα μου κάνεις εσύ πρόγραμμα;"
Θα σου δείξω πώς το κάνουμε, είπα, χωρίς να δείξω πόσο έκπληκτη ήμουν, και καθίσαμε κοντά εγώ και το...πρωτάκι μου το δεκαοχτάχρονο.
Πήραμε πολύχρωμους μαρκαδόρους, κόλλες, το σχολικό της πρόγραμμα, του φροντιστηρίου και την ύλη των μαθημάτων των πανελλαδικών.
Πρώτα φτιάξαμε το εβδομαδιαίο πρόγραμμα: Η κάθε μέρα είχε μπλε ώρες για το σχολείο, κόκκινες για το φροντιστήριο, πράσινες για το διάβασμα στο σπίτι, ροζ για λίγη τηλεόραση ή μουσική ή τηλεφωνήματα ή υπολογιστή, πορτοκαλί για μια έξοδο τη βδομάδα (αδιαπραγμάτευτη σε όλη τη χρονιά), μέχρι υπνάκο το μεσημέρι πρόβλεπε. Μετά βάλαμε κάτω τα μαθήματα, τις σελίδες, πόση ώρα μπορούσε να διαβάζει τη μέρα το καθένα, με τι σειρά, πότε να βγει η ύλη, πότε οι επαναλήψεις, με βάση και το φροντιστήριό της.
Μπήκαν όλα σε σειρά, πολύχρωμα, συμμαζεμένα, σαν το δωμάτιο ενός τακτικού παιδιού (άλλου παιδιού).
Θυμάμαι την ευγνωμοσύνη που φώτιζε τα μάτια της και...τον ανυπόκριτο θαυμασμό της για το...επίτευγμα. Μα πώς το έκανες αυτό; Πω πω, τι ωραίο! Τώρα μου έφυγε όλο το άγχος. Μέχρι την αγαπημένη μου εκπομπή θα βλέπω!
Και με αναγόρευσε σε διάνοια, αυτή που με κατατρόπωσε από την πρώτη δημοτικού, όταν δεν μπορούσα να διακρίνω τις πλευρές που ανήκαν σε ορθογώνιο ή σε τετράγωνο και τις μέτραγα με το χαρακάκι! Από τότε είχε να με θαυμάσει τόσο!
Τελειώνοντας, της είπα ότι το πρόγραμμα δεν είναι ευαγγέλιο, είναι για να μας διευκολύνει, όχι να μας αγχώνει, γι' αυτό αν κάπου μας πιέζει το χαλαρώνουμε και το μαζεύουμε αλλού. Όλη τη χρονιά την έβγαλε χωρίς άγχος, με χρόνο για ψώνια, για καφέ, σε σημείο παρεξηγήσεως, αφού οι καθηγητές που την έβλεπαν να μπαίνει στην τάξη φρέσκια και περιποιημένη, απορούσαν και πίστευαν ότι δεν διαβάζει όσο τα διαλυμένα από το ξενύχτι υπόλοιπα παιδιά. Τελικά αυτό το αουτσάιντερ πρώτευσε στις εξετάσεις και μπήκε πρώτη στη σχολή της πρώτης της προτίμησης, ενώ αρκετοί συμμαθητές της, όπως εκείνη παραδέχεται, καλύτεροί της, δεν απέδωσαν ανάλογα με τις δυνατότητές τους ή ακόμα χειρότερα, παραλίγο να καταρρεύσουν ψυχικά και σωματικά στο παρά πέντε.

Αυτές τις μέρες που οι μαθητές μας μπαίνουν στη γραμμή της εκκίνησης για τις πανελλαδικές, δεν πρέπει εμείς οι δάσκαλοί τους να θεωρούμε αυτονόητο ότι ξέρουν τι σημαίνει πρόγραμμα, ακόμα και οι πιο... υπεράνω υποψίας από αυτούς.